persoonlijkheidspsychologie

Persoonlijkheids-psychologie

Je unieke persoonlijkheid maakt wie je bent en beïnvloedt alles, van je relaties tot de manier waarop je leeft. Maar wat is persoonlijkheid precies? Hoe helpt het begrijpen van je eigen persoonlijkheid je om meer inzicht te krijgen in je emotionele welzijn? Persoonlijkheid is iets wat mensen vaak beschrijven, maar velen begrijpen niet precies waar de wetenschappelijke studie van persoonlijkheid over gaat.

Persoonlijkheidspsychologie is een van de grootste en meest populaire takken van de psychologie. Psychologen streven ernaar om te begrijpen hoe persoonlijkheid zich ontwikkelt en hoe het de manier waarop we denken en ons gedragen beïnvloedt. Dit gebied van de psychologie probeert te begrijpen persoonlijkheid en hoe het varieert tussen individuen en hoe mensen zijn vergelijkbaar in termen van persoonlijkheid. Psychologen beoordelen, diagnosticeren en behandelen ook persoonlijkheidsstoornissen die het dagelijks leven van een individu kunnen verstoren.

Wat is persoonlijkheid?

Veel factoren dragen bij aan de persoon die je bent, met inbegrip van je genetica, je opvoeding en je levenservaringen. Velen zouden beweren dat wat je echt uniek maakt, de karakteristieke patronen van gedachten, gevoelens en gedrag is die deel uitmaken van je persoonlijkheid.

Hoewel er geen eenduidige definitie van persoonlijkheid is overeengekomen, wordt het vaak gezien als iets dat voortkomt uit het individu en vrij consistent blijft gedurende het hele leven. Het omvat alle gedachten, gedragspatronen en sociale houdingen die invloed hebben op hoe we onszelf zien en wat we geloven over anderen en de wereld om ons heen.

Inzicht in persoonlijkheid stelt psychologen in staat om te voorspellen hoe mensen zullen reageren op bepaalde situaties en het soort dingen die zij verkiezen en waarderen.

Om te begrijpen hoe onderzoekers persoonlijkheidspsychologie bestuderen, is het belangrijk om te beginnen door meer te leren over enkele van de meest invloedrijke persoonlijkheidstheorieën.

Hoe denken psychologen over persoonlijkheid?

Er zijn een verschillende theorieën om verschillende aspecten van persoonlijkheid te verklaren. Sommige theorieën richten zich op het uitleggen van hoe persoonlijkheid zich ontwikkelt, terwijl andere zich bezighouden met individuele verschillen in persoonlijkheid.

Persoonlijkheid wordt vaak beschreven in termen van eigenschappen. De persoonlijkheidstheorieën zijn gecentreerd op het idee dat de persoonlijkheid bestaat uit een aantal verschillende brede kenmerken of disposities. In de loop der jaren zijn verschillende theorieën voorgesteld om te proberen precies vast te stellen welke attributen als sleutelcomponenten in de persoonlijkheid dienen en om het totale aantal persoonlijkheidskenmerken te bepalen.

Psycholoog Gordon Allport was een van de eersten die de persoonlijkheid beschreef in termen van individuele kenmerken. Hij suggereerde hij dat er verschillende soorten eigenschappen zijn. Gemeenschappelijke kenmerken zijn die welke door veel mensen binnen een bepaalde cultuur worden gedeeld. Centrale kenmerken zijn de kenmerken die de persoonlijkheid van een individu vormen. Moeder Teresa, bijvoorbeeld, was zo bekend om haar liefdadigheidswerk dat haar naam bijna synoniem werd voor dienstbaarheid aan mensen in nood.

Terwijl Allport dacht dat er maar liefst 4.000 individuele kenmerken waren, stelde de psycholoog Raymond Cattell voor dat het er 16 waren. Hij geloofde ook dat deze eigenschappen op een spectrum bestaan en dat alle mensen elke eigenschap in verschillende mate bezitten. Later verkleinde psycholoog Hans Eysenck deze lijst van eigenschappen nog verder en stelde voor dat het er slechts drie waren: extroversie, neuroticisme en psychotiek.

Dit was voor sommigen toch te weinig, en de “Big Five”-theorie is nu misschien wel de meest populaire en algemeen aanvaarde persoonlijkheidstheorie. Deze theorie stelt voor dat persoonlijkheid bestaat uit vijf brede persoonlijkheidsdimensies: extroversie, vriendelijkheid, gewetensvolheid, neuroticisme en openheid. Elke eigenschap bestaat als een breed spectrum, en de persoonlijkheid van elk individu ligt ergens op dat spectrum voor elke eigenschap. Je zou bijvoorbeeld hoog in extroversie, gewetensvol en aangenaam kunnen zijn terwijl je ergens in het midden van het continuüm bent voor de eigenschappen van openheid en neuroticisme.

Sommige theorieën kijken naar hoe persoonlijkheid zich ontwikkelt en verandert door het leven. Freuds theorie van psychoseksuele ontwikkeling is een van de bekendste persoonlijkheidstheorieën, maar ook een van de meest controversiële. Volgens Freud maken kinderen vooruitgang in een reeks stadia van persoonlijkheidsontwikkeling. In elk stadium worden mensen gedreven door libido gericht op specifieke erogene zones. Succesvolle voltooiing van elk stadium resulteert in de overgang naar de volgende fase van ontwikkeling, maar mislukking in een bepaald stadium kan leiden tot fixaties die invloed kunnen hebben op de volwassen persoonlijkheid.

Een andere psycholoog, Erik Erikson, beschreef een serie van acht psychosociale stadia die mensen tijdens hun leven doormaken. Elke fase speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van persoonlijkheid en psychologische vaardigheden. Tijdens elke fase wordt het individu geconfronteerd met een ontwikkelingscrisis die als keerpunt in de ontwikkeling dient.

Erikson was meer geïnteresseerd in hoe sociale interacties de ontwikkeling van de persoonlijkheid beïnvloedden en hield zich vooral bezig met de ontwikkeling van wat hij ego-identiteit noemde. Het succesvol afronden van de stadia leidt tot de ontwikkeling van een gezonde persoonlijkheid. Terwijl Freud’s theorie suggereerde dat de persoonlijkheid vooral op zeer jonge leeftijd wordt gevormd en in steen gehouwen, geloofde Erikson dat de persoonlijkheid zich gedurende het hele leven blijft ontwikkelen en groeien.

Hoe wordt de persoonlijkheid getest?

Om persoonlijkheid te bestuderen en te meten, hebben psychologen een aantal verschillende persoonlijkheidstests, beoordelingen en inventarissen ontwikkeld. Veel van deze tests worden op grote schaal gebruikt in verschillende settings. De Myers-Briggs Type Indicator of MBTI wordt bijvoorbeeld vaak gebruikt als een screening voor een baan.

Andere tests kunnen worden gebruikt om mensen te helpen meer te leren over de verschillende aspecten van hun persoonlijkheid of als screening- en evaluatie-instrumenten bij de diagnose van verschillende soorten persoonlijkheidsstoornissen.

De kans is groot dat je een grote verscheidenheid aan persoonlijkheidstesten in verschillende vormen online hebt gezien. Veel van deze tests zijn bedoeld om de “echte jij” te onthullen, terwijl andere duidelijk alleen voor entertainment zijn. Het krijgen van een beter begrip van je eigenschappen en drijfveren kan soms helpen om je bewuster te worden van waarom je zo goed met anderen werkt of waarom je soms het gevoel hebt dat je gewoon een beetje alleen-tijd nodig hebt.

Onthoud dat elke quiz die je online afneemt waarschijnlijk met een korrel zout moet worden genomen. Deze informele hulpmiddelen kunnen leuk zijn en soms zelfs inzicht geven in je voorkeuren en kenmerken, maar alleen persoonlijkheidstests die worden uitgevoerd door getrainde en gekwalificeerde professionals kunnen worden gebruikt voor een formele beoordeling of diagnose.

Een diagnose van een persoonlijkheidsstoornis

Persoonlijkheidspsychologen bestuderen niet alleen hoe de persoonlijkheid zich ontwikkelt, maar zijn ook geïnteresseerd in diverse problemen die zich kunnen voordoen. Er zijn een aantal verschillende persoonlijkheidsstoornissen geïdentificeerd die een ernstige impact kunnen hebben op het leven en functioneren van een individu.

Wat is precies een persoonlijkheidsstoornis? Deze stoornissen worden gekenmerkt als chronische en alomtegenwoordige psychische stoornissen die van invloed zijn op gedachten, gedrag en interpersoonlijk functioneren. De DSM-5 noemt momenteel 10 verschillende persoonlijkheidsstoornissen. Deze omvatten antisociale persoonlijkheidsstoornis, borderline persoonlijkheidsstoornis, narcistische persoonlijkheidsstoornis en obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis.

Als je wordt gediagnosticeerd met een persoonlijkheidsstoornis kan vaak behoorlijk verontrustend zijn, maar het is belangrijk om te onthouden dat er hulp beschikbaar is. Door te werken met professionals in de geestelijke gezondheidszorg, kun je manieren vinden om de moeilijkheden te herkennen die deze stoornissen kunnen veroorzaken in je leven en nieuwe copingstrategieën  verkennen.

Het is oké om bang en bezorgd te zijn over wat de toekomst kan inhouden, maar het belangrijkste om te onthouden is dat je het niet alleen onder ogen hoeft te zien. Er zijn mensen die getraind en bekwaam zijn en klaar staan om je te helpen bij het nemen van de volgende stappen in je behandeling. Afhankelijk van je specifieke diagnose kan je arts je een of andere vorm van psychotherapie, vaardigheidstraining, medicatie of een combinatie van alle drie aanbevelen. De sleutel is om nauw samen te werken met je zorgteam om een behandelplan te ontwikkelen dat zich richt op je behoeften en doelstellingen.

Conclusie

Persoonlijkheid is een breed onderwerp dat raakt aan bijna elk aspect van wat mensen maakt wie ze zijn. Er zijn veel verschillende manieren om na te denken over persoonlijkheid, zoals het focussen op individuele kenmerken of het kijken naar de verschillende ontwikkelingsstadia die zich voordoen als de persoonlijkheid naar voren komt en soms verandert in de tijd.

Psychologen zijn niet alleen geïnteresseerd in het begrijpen van de normale menselijke persoonlijkheid, maar ook in het herkennen van potentiële persoonlijkheidsstoornissen die kunnen leiden tot verdriet of problemen met school, werk, relaties en andere belangrijke levensgebieden. Door in staat te zijn om dergelijke problemen te identificeren, zijn psychologen beter in staat om mensen te helpen vaardigheden te ontwikkelen om beter om te gaan met de symptomen van persoonlijkheidsstoornissen en deze te beheersen.

Lees meer:

Scroll naar boven