woman sitting on wheelchair

Dementie of Alzheimer

Dementie beschrijft verschillende symptomen van cognitieve achteruitgang, zoals vergeetachtigheid. Het is een symptoom van verschillende onderliggende aandoeningen en hersenaandoeningen.

Dementie is een algemene term voor symptomen die het geheugen, de communicatie en het denken aantasten. Hoewel de kans op dementie toeneemt met de leeftijd, is het geen normaal onderdeel van het ouder worden.

Soorten dementie zijn onder meer:

  • Ziekte van Alzheimer
  • Vasculaire dementie
  • Frontotemporale dementie
  • Lewy body dementie
  • Ziekte van Huntington
  • Gemengde dementie

Symptomen van dementie

Symptomen van dementie hangen af van het type dat iemand heeft, maar ze omvatten meestal:

  • geheugenproblemen
  • herhaaldelijk dezelfde vraag stellen
  • moeite met het vinden of begrijpen van woorden
  • zich verward voelen in een onbekende omgeving
  • problemen met geld en getallen
  • angst en teruggetrokkenheid
  • moeite met plannen en uitvoeren van taken
  • stemmingswisselingen
  • persoonlijkheids- en gedragsveranderingen
  • slaapstoornissen
  • veranderingen in sociaal bewustzijn, zoals het maken van ongepaste grappen
  • obsessieve neigingen

De symptomen worden na verloop van tijd ernstiger. De persoon kan sommige symptomen zelf opmerken, maar zijn familieleden of verzorgers kunnen andere symptomen opmerken.

Stadia van dementie

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) Trusted Source verdeelt dementie in ruwweg drie stadia: vroeg, midden en laat.

Vroege fase

In dit stadium lijkt het misschien niet dat een persoon dementie heeft. Ze kunnen:

  • vergeetachtiger worden
  • de tijd uit het oog verliezen
  • zich verloren voelen op vertrouwde plaatsen

Middenfase

In deze fase worden de symptomen duidelijker:

  • het vergeten van namen en recente gebeurtenissen
  • zich thuis verloren voelen
  • moeite met communiceren
  • gedragsveranderingen
  • herhaaldelijk vragen stellen
  • hulp nodig hebben bij persoonlijke verzorging

Late fase

In dit stadium heeft de persoon fulltime hulp nodig, omdat de gevolgen van de symptomen meestal ernstiger worden. De persoon kan:

  • zich niet meer bewust zijn van waar hij is
  • zich niet bewust zijn van de tijd
  • moeite hebben met het herkennen van dierbaren
  • het moeilijk vinden om te lopen
  • gedragsveranderingen ervaren, waaronder agressie

Soorten dementie

Ziekte van Alzheimer

De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende oorzaak van dementie en maakt 70-80% van de gevallen uit. Bij de ziekte van Alzheimer ontwikkelen zich plaques en tangles in en tussen de hersencellen. Beide zijn het gevolg van veranderingen in eiwitten.

Iemand met Alzheimer heeft problemen met het kortetermijngeheugen, moeite met woorden vinden en beslissingen nemen, en moeite hebben met het zien van dingen in drie dimensies.

Vasculaire dementie

Vasculaire dementie is schade in de hersenen die optreedt als gevolg van een verminderde bloedstroom, zoals na een beroerte.

Vasculaire dementie is de tweede meest voorkomende vorm van dementie na de ziekte van Alzheimer. Vaak heeft deze vorm invloed op het geheugen, het redeneren en andere denkprocessen.

Frontotemporale dementie

Bij frontotemporale dementie is er schade aan de voor- en zijkanten van de hersenen. Dit gebeurt wanneer hersencellen afsterven doordat zich in de cellen klonters eiwit ontwikkelen.

Afhankelijk van het deel van de hersenen dat door de aandoening wordt aangetast kan iemand problemen hebben met gedrag of spraak, of met beide.

Lewy body dementie

Lewy body dementie treedt op wanneer zich in de hersenen ongewone structuren ontwikkelen die Lewy-bodies worden genoemd. Bij deze veranderingen in de hersenen is een eiwit betrokken dat alfa-synucleïne wordt genoemd.

In een vroeg stadium kan er sprake zijn van schommelingen in de alertheid, hallucinaties en moeite met het inschatten van afstanden. De gevolgen voor het kortetermijngeheugen kunnen minder ernstig zijn dan bij de ziekte van Alzheimer.

Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen ook Lewy-bodies hebben. Hoewel artsen de ziekte van Parkinson vaak beschouwen als een bewegingsstoornis, kunnen ook symptomen van dementie optreden.

Ziekte van Huntington

De ziekte van Huntington is een erfelijke genetische aandoening. De belangrijkste symptomen zijn ongecontroleerde bewegingen, maar dementie kan ook voorkomen.

Vroege symptomen kunnen zijn: moeite met concentreren, prikkelbaarheid en impulsiviteit. Mogelijk depressie. Iemand met de ziekte van Huntingron kan moeite hebben met organiseren, multitasken en plannen. Deze symptomen kunnen zich voordoen voordat er bewegingsveranderingen optreden.

Gemengde dementie

Bij gemengde dementie heeft iemand een diagnose van twee of drie typen tegelijk. Iemand kan bijvoorbeeld tegelijkertijd de ziekte van Alzheimer en vasculaire dementie hebben.

Vroege symptomen

De eerste symptomen van dementie verschillen per type, maar omvatten doorgaans

  • vergeetachtigheid
  • stemmingswisselingen
  • angst, woede of depressie
  • moeite om de juiste woorden te vinden
  • apathie
  • verwarring
  • herhalen van spraak of handelingen
  • moeite met het volgen van een verhaallijn of het navertellen van een verhaal
  • moeite met het uitvoeren van dagelijkse taken
  • een verminderd richtingsgevoel
  • moeite zich aan te passen aan veranderingen
  • alledaagse voorwerpen op ongewone plaatsen achterlaten\

Oorzaken van dementie

Sommige vormen van dementie, zoals de ziekte van Alzheimer, zijn het gevolg van het progressief afsterven van hersencellen en neuronen. Deze ziekte ontwikkelt zich en verergert na verloop van tijd.

Dementie kan echter ook het gevolg zijn van hoofdletsel, een beroerte, hersentumoren en andere oorzaken. Een beroerte kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat bloed en zuurstof de hersencellen niet meer kunnen bereiken, wat leidt tot beschadiging en celdood. Een klap op het hoofd kan de hersencellen direct beschadigen.

Sommige soorten traumatisch hersenletsel – vooral als ze herhaaldelijk voorkomen, wat bij sommige sporten kan gebeuren – kunnen het risico op bepaalde vormen van dementie later in het leven verhogen.

Enkele andere factoren en aandoeningen met vergelijkbare symptomen omvatten:

  • het gebruik van sommige drugs
  • sommige infecties, zoals HIV of neurosyfilis
  • depressie
  • vitamine B12- of E-tekort
  • schildklierproblemen

Behandeling van dementie

Voor de meeste vormen van dementie bestaat momenteel geen genezing, omdat het nog niet mogelijk is het afsterven van hersencellen terug te draaien. Behandeling kan echter wel helpen de symptomen te beheersen.

Sommige medicijnen kunnen helpen de symptomen van de ziekte van Alzheimer te verminderen.

Als de dementie-ymptomen het gevolg zijn van een verwonding, medicijngebruik of een vitaminetekort, is het misschien mogelijk om verdere schade te voorkomen.

Enkele levensstijlstrategieën die kunnen helpen bij het omgaan met dementie zijn ervoor zorgen dat de persoon met dementie:

  • een gezond dieet volgt
  • regelmatig beweegt
  • alle medische afspraken bijwoont
  • zijn medicatie neemt zoals voorgeschreven
  • regelmatige slaapgewoonten heeft
  • een veilige leefruimte heeft
  • waar nodig steun krijgt van familieleden en verzorgers

Dementie voorkomen

In de meeste gevallen is het niet mogelijk om dementie te voorkomen. Onderzoek suggereert wel dat de volgende gewoonten het risico kunnen verlagen:

  • regelmatig bewegen
  • roken vermijden
  • alcoholgebruik beperken
  • een matig gewicht behouden
  • een gezond dieet volgen
  • behandeling zoeken voor aandoeningen zoals hoge bloeddruk, hoog cholesterolgehalte en hoge bloedsuikerspiegel

Het dragen van beschermende hoofddeksels tijdens contactsporten kan ook het risico op herhaalde hoofdletsels verlagen, wat een risicofactor voor dementie kan zijn.

Samenvatting

Dementie is een term die symptomen beschrijft die het geheugen, het denken en het gedrag aantasten. Het is een onderdeel van de ziekte van Alzheimer en kan voorkomen bij sommige bewegingsstoornissen, zoals de ziekte van Huntington en de ziekte van Parkinson.

De symptomen verergeren meestal na verloop van tijd, en er is momenteel geen genezing mogelijk. Sommige medicijnen kunnen helpen de symptomen te beheersen, maar de persoon kan uiteindelijk fulltime hulp nodig hebben.

Bronnen

Scroll naar boven