Graviola, zuurzak of guanabana: gezondheidsvoordelen en bijwerkingen

Wat is graviola of zuurzak?

Graviola of zuurzak is een boom die overwegend voorkomt in de regenwouden van Afrika, Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië. Het is een groenblijvende hoge boom (tot 10 meter), die veel vertakt en roestkleurige behaarde takken heeft. De bladeren zijn ovaal van vorm (tot 20 cm) en donkergroen.

De vrucht wordt zuurzak, guanabana, graviola of prikkelappel (Annona Muricata) genoemd en heeft een donkergroene schil met stekels. De vrucht is maar liefst 20 tot 30 centimeter groot en tot 6 kg zwaar. De vrucht bevat veel zaden.

Gebruik van zuurzak in de voedingsindustrie

De vruchten worden als voedsel geconsumeerd. Het vruchtvlees van zuurzak is wit, zacht, vezelig, sappig en pulpachtig en de smaak is zoetzuur.  Graviola is een calorie-arme vrucht met onder meer vitamine C, thiamine, niacine, riboflavine, foliumzuur en mineralen als kalium, magnesium en ijzer.

De zuurzak wordt vaak gebruikt voor sap, smoothies en shakes. De vrucht wordt ook wel gebruikt om frisdrank van te maken. Graviola is ook verkrijgbaar als voedingssupplement.

Gebruik van zuurzak als medicijn

Zuurzak wordt geroemd om vermeende gezondheidsvoordelen:

• Om kanker te behandelen
  Laboratoriumstudies suggereren dat graviola werkzaam kan zijn tegen sommige soorten kankercellen, maar studies bij mensen ontbreken.
• Om infecties te bestrijden
  Laboratoriumstudies suggereren dat graviola bepaalde infecties kan voorkomen, maar studies bij mensen ontbreken.

Veel van de vermeende voordelen van zuurzak worden toegeschreven aan het hoge gehalte aan antioxidanten. Luteoline, quercetine en tengeretine zijn enkele van de bioactieve plantaardige verbindingen die in vrucht aanwezig zijn.

Mogelijke voordelen van graviola of zuurzak

• Het heeft antioxiderende eigenschappen
  Graviola kan een aantal antioxiderende eigenschappen hebben. Antioxidanten houden cellen gezond door op ziekte-veroorzakende vrije radicalen in het lichaam te jagen en ze te vernietigen.
• Het heeft ontstekingsremmende eigenschappen
  Volgens een proefdierenstudie uit 2014 heeft graviola ontstekingsremmende eigenschappen die pijn kunnen verlichten. De onderzoekers waarschuwen dat er meer onderzoek nodig is om te bepalen of graviola veilig is voor mensen. Het is onduidelijk of het dezelfde pijnstillende effecten zou hebben.
• Het kan helpen de bloedsuiker te verlagen
  De resultaten van een proefdierenstudie uit 2008 suggereren dat graviola mensen kan helpen hun bloedsuiker te reguleren als ze diabetes hebben. De studie ontdekte dat graviola de bloedsuikerspiegel bij ratten met diabetes aanzienlijk verlaagde.
• Het kan helpen de bloeddruk te verlagen
  Graviola wordt vaak gebruikt als volksmiddel om de bloeddruk te verlagen.
• Het kan zweren helpen voorkomen
  Zweren zijn pijnlijke zweren die ontstaan in het maagslijmvlies, de slokdarm, of de dunne darm.
• Het kan helpen bij de behandeling van herpes
  Een studie uit 2012 toonde antiherpes-activiteit met graviola in het laboratorium.
• Het kan anticarcinogene eigenschappen hebben
  Er zijn aanwijzingen dat graviola sommige soorten kanker kan bestrijden.

Mogelijke nadelen van het gebruik van graviola

• In laboratorium- en dierproeven beschadigden van graviola afgeleide stoffen zenuwcellen en veroorzaakten neurologische bijwerkingen die lijken op de ziekte van Parkinson. Of dit zich vertaalt naar soortgelijke effecten bij de mens is onduidelijk
• Andere dierstudies suggereren dat langdurig gebruik het risico op neurologische ziekten kan verhogen. Of dit zich vertaalt naar soortgelijke effecten bij de mens is onduidelijk
• Graviola kan bij herhaald gebruik giftig zijn voor de nieren of de lever. Je mag graviola niet gebruiken als je lever- of nierproblemen hebt.

Als je overweegt graviola te gebruiken moet je voor gebruik ook met je arts overleggen als:

• je een hoge bloeddruk hebt of bloeddrukmedicijnen gebruikt
• diabetes hebt
• zwanger bent
• borstvoeding geeft

Veelgestelde vragen

Tenslotte

Hoewel graviola in dierstudies werkzaam is gebleken tegen sommige aandoeningen zijn er weinig studies over graviola bij mensen. Gebruikers hebben anekdotisch bewijs aangedragen, maar er is meer wetenschappelijke studie op mensen nodig voordat onderzoekers kunnen zeggen dat graviola werkzaam is bij de behandeling van welke aandoening dan ook.

Als je graviola wilt gebruiken kun je het het beste zien als een voedingssupplement in plaats van een medicatie. Ook kun je het beste je huisarts inlichten. Die kan je adviseren over je individuele risico’s en mogelijke voordelen.