Wat is Keti Koti?

Keti Koti (Emancipation Day in Suriname) wordt elk jaar op 1 juli herdacht en gevierd in Suriname, Nederland en andere landen met een gedeeld koloniaal verleden. De naam betekent ‘verbroken ketenen’ in het Sranantongo, de taal van Suriname. Deze dag markeert het officiële einde van de slavernij in Suriname en op de voormalige Antillen, afgekondigd door Nederland in 1863. Ookmoesten tot slaaf gemaakten daarna nog tien jaar verplicht blijven werken onder staatstoezicht. Keti Koti is een dag van herinnering, erkenning en verbondenheid.

In Nederland groeit de aandacht voor deze dag. In steeds meer steden vinden herdenkingen en culturele programma’s plaats. Er wordt stilgestaan bij het slavernijverleden, maar ook bij de doorwerking ervan in het heden. Scholen, gemeentes, instellingen en burgers dragen bij aan deze beweging. Keti Koti gaat niet alleen over het verleden, maar ook over wat vrijheid, ongelijkheid en herstel vandaag betekenen.

Geschiedenis en oorsprong

De slavernij in Suriname en op de Antillen was georganiseerd, uitgevoerd en lange tijd verdedigd door Nederland. Tienduizenden mensen werden met geweld uit Afrika gehaald en verkocht als eigendom. Op plantages in de koloniën werden ze onder dwang te werk gesteld, mishandeld en uitgebuit. Deze mensen vormden de motor van een economie die Nederland rijker maakte. De winst kwam terecht bij plantagehouders, investeerders en de overheid van ons land.

De tot slaaf gemaakte bevolking bood voortdurend verzet. Ze vluchtten, vormden gemeenschappen in het binnenland of kwamen openlijk in opstand. Pas in 1863 schafte Nederland de slavernij formeel af, maar ook toen volgden nog tien jaar verplichte arbeid.

De eerste Keti Koti-herdenkingen kwamen vanuit de gemeenschappen zelf. Er was decennialang geen officiële erkenning, maar families hielden de herinnering levend. Pas sinds de jaren negentig groeit in Nederland het besef dat dit gedeelde geschiedenis is, met gedeelde verantwoordelijkheid.

Wie doet er mee aan Keti Koti?

• Nakomelingen van tot slaaf gemaakten: Delen verhalen en herinneren voorouders met trots en pijn.
• Historici en activisten: Werken aan zichtbaarheid van dit verleden en de gevolgen ervan.
• Overheden en instellingen: Erkennen steeds vaker hun rol in het slavernijverleden.
• Scholen en leraren: Geven les over koloniale geschiedenis en structurele ongelijkheid.
• Mensen die willen luisteren en leren: Staan open voor een eerlijk gesprek over het verleden.

Slogans en thema’s

Keti Koti gaat over gebroken ketens, maar ook over blijvende verbondenheid. Thema’s zoals herstel, vrijheid en herinnering komen steeds terug. Slogans als “Herdenken is erkennen” en “Zonder waarheid geen toekomst” worden veel gebruikt.

Kleuren, symbolen en patronen

Kleuren

• Rood: Verwijst naar bloed, strijd en de kracht van voorouders
• Groen: Staat voor hoop, levenskracht en herstel
• Zwart: Symboliseert geschiedenis, identiteit en rouw

Symbolen

• Gebroken ketenen: Beeld van bevrijding, verzet en kracht
• Angisa-hoofddoeken: Dragers van codetaal, creativiteit en waardigheid
• Driekleur van Suriname: Verwijst naar oorsprong en verbondenheid

Patronen

• Kente- en angisastoffen: Rijk aan betekenis, kleur en herkomst
• Golvende lijnen: Staan voor beweging, continuïteit en veerkracht
• Spiraalvormen: Verwijzen naar tijd, doorwerking en terugkeer naar jezelf

Meest gebruikte hashtags

• #KetiKoti
• #VerbrokenKetenen
• #HerdenkenEnErkennen
• #KolonialeGeschiedenis
• #VrijheidVoorIedereen

Hoe doe je mee aan Keti Koti?

• Woon een herdenking bij: Sta stil bij wat gebeurd is en wat dat vandaag betekent.
• Verdiep je in de geschiedenis: Lees boeken, luister naar verhalen of bezoek een tentoonstelling.
• Deel een maaltijd: Eten verbindt, zeker als het met respect wordt gedeeld.
• Laat je zien: Draag kleding die past bij de gelegenheid of toon je solidariteit met kleur of symbool.
• Ga in gesprek: Stel vragen, luister zonder verdediging en erken wat je nog niet wist.

Waarom is Keti Koti belangrijk?

Keti Koti herinnert ons eraan dat vrijheid niet vanzelf komt. De afschaffing van slavernij was het gevolg van strijd, niet van goedheid. Nederland heeft een centrale rol gespeeld in slavernij en koloniale uitbuiting. Door die geschiedenis onder ogen te zien, ontstaat ruimte voor een eerlijker toekomst. Keti Koti biedt die ruimte, ieder jaar opnieuw.

Deze dag nodigt uit tot herstel, niet alleen tussen mensen maar ook tussen generaties. Het is geen afgesloten hoofdstuk, maar een voortdurende uitnodiging om verantwoordelijkheid te nemen. Niet alleen voor wat je zelf hebt gedaan, maar ook voor wat door je voorouders is doorgegeven.