Wat is Hagedissendag?

Hagedissendag (World Lizard Day) wordt elk jaar op 14 augustus wereldwijd gehouden. Deze dag draait om kennis over hagedissen en hun rol in de natuur. Hagedissen komen voor op bijna elk continent, van woestijnen tot tropische bossen. Ze spelen een belangrijke rol als insecteneters en als prooidier voor grotere soorten. Veel mensen weten weinig van deze dieren, terwijl ze in veel ecosystemen een sleutelpositie innemen. De dag is bedoeld om dat beeld bij te stellen. Door educatie en aandacht kunnen ook misverstanden over hagedissen verdwijnen.

In Nederland leven onder andere de zandhagedis en de levendbarende hagedis. Beide soorten zijn kwetsbaar en leven in specifieke habitats zoals heide en duinen. Steeds meer natuurcentra organiseren op deze dag excursies en informatiesessies. Ook op sociale media is er groeiende aandacht, vooral onder liefhebbers van reptielen. Er verschijnen berichten, quizzen en fotoreeksen over de verschillende soorten. Dat helpt om het beeld van deze dieren te veranderen. In Nederland groeit de bekendheid van Hagedissendag elk jaar.

Geschiedenis en oorsprong

Hagedissendag ontstond uit de reptielenwereld, vooral onder hobbyisten die elkaar online ontmoetten. In forums en digitale groepen werd de wens uitgesproken om één dag per jaar aan hagedissen te wijden. Daaruit ontstond het idee voor een vaste datum: 14 augustus. Die werd al snel overgenomen door reptielenbeurzen, educatieve platforms en dierentuinen. Een formele organisatie zat er niet achter, maar de verspreiding verliep snel.

De eerste jaren bleef de aandacht beperkt tot een kleine kring van reptielenliefhebbers. Met de opkomst van sociale media werd het bereik veel groter. Vooral natuurorganisaties begonnen deze dag te gebruiken voor voorlichting en campagnes. Dat leidde tot samenwerkingen met scholen en musea. Inmiddels doen ook dierentuinen in verschillende landen mee.

In Nederland begonnen de eerste activiteiten rond 2010. Natuurorganisaties gebruikten bestaande zomerevenementen om hagedissen extra in de kijker te zetten. Daarbij werd vaak samengewerkt met vrijwilligersgroepen. Kinderen konden bijvoorbeeld sporen zoeken of hagedissen observeren met een loep. De dag groeide uit tot een vast moment in het educatieve jaarprogramma van sommige instellingen.

Wie doet er mee aan Hagedissendag?

• Natuurorganisaties: Zij gebruiken deze dag om soorten te beschermen en kennis te verspreiden.
• Dierentuinen en reptielenparken: Deze instellingen organiseren lezingen en activiteiten rond reptielen.
• Biologiedocenten: In scholen wordt de dag gebruikt om lessen over reptielen te geven.
• Vrijwilligersgroepen: Lokale natuurwerkgroepen organiseren excursies en inventarisaties.
• Online reptielenliefhebbers: Zij delen verhalen, foto’s en weetjes via sociale media.

Slogans en thema’s

Het thema van Hagedissendag verschilt per jaar, maar draait meestal om kennis en waardering. Eerdere campagnes gebruikten slogans als “Laat je verrassen door de hagedis” of “Van duin tot woestijn: de hagedis leeft overal”. Daarmee wordt benadrukt dat deze dieren veelzijdig zijn en onterecht over het hoofd worden gezien. In sommige jaren ligt de nadruk op bedreigde soorten. Andere keren gaat het juist om het belang van hagedissen in cultuur en folklore. Het doel blijft altijd: meer aandacht voor een vaak vergeten diergroep.

Kleuren, symbolen en patronen

Kleuren

• Groen: Deze kleur verwijst naar de natuurlijke leefomgeving van veel hagedissen.
• Bruin: Veel soorten gebruiken deze kleur als camouflage in droge gebieden.
• Geel: Sommige hagedissen hebben gele accenten om vijanden af te schrikken.

Symbolen

• Hagedissilhouet: Vaak gebruikt op posters en in educatief materiaal.
• Zandkorrel: Staat symbool voor het fragiele habitat van de zandhagedis.
• Loep: Verwijst naar de manier waarop kinderen hagedissen kunnen observeren.

Patronen

• Schubbenmotief: Wordt vaak grafisch gebruikt als achtergrond of decoratie.
• Zandstructuur: Geeft een verbinding met leefgebieden in de duinen.
• Golvend lijnenpatroon: Staat voor de beweging van hagedissen door gras en zand.

Meest gebruikte hashtags

• #Hagedissendag
• #WorldLizardDay
• #reptielen
• #zandhagedis
• #dieren

Hoe doe je mee aan Hagedissendag?

• Volg een lezing of excursie: Natuurorganisaties organiseren activiteiten in heide- en duingebieden.
• Bekijk hagedissen in een dierentuin: Veel parken hebben extra informatie of demonstraties.
• Deel kennis op sociale media: Verspreid foto’s of verhalen met bijbehorende hashtags.
• Maak een natuurwandeling: Let op sporen, schuilplekken en mogelijke waarnemingen.
• Lees een boek over reptielen: Ook thuis kun je meer te weten komen over deze dieren.

Waarom is Hagedissendag belangrijk?

Hagedissen worden vaak over het hoofd gezien, zowel in natuurbeleid als in educatie. Ze zijn geen grote roofdieren en ook geen aaibare dieren. Juist daarom is het belangrijk om aandacht aan ze te geven. Door hun aanwezigheid blijven ecosystemen gezond. Ze zijn onmisbaar als natuurlijke plaagbestrijders en voedselbron.

Zonder hagedissen zouden insectenpopulaties uit balans raken. Ook roofdieren die op hagedissen jagen zouden in de problemen komen. Educatie over deze dieren helpt om hun leefgebied beter te beschermen. Zeker in gebieden waar recreatie, landbouw en natuur elkaar raken, is dat essentieel. Hagedissendag geeft een concreet moment om deze thema’s te belichten.