Wat is de Nakba?

De Nakba (Arabisch voor “catastrofe”) verwijst naar de massale verdrijving en onteigening van Palestijnen die begon in 1948 bij de oprichting van Israël. Meer dan 750.000 Palestijnen werden verdreven of gedwongen te vluchten, en meer dan 500 dorpen werden vernietigd. Dit veranderde het Midden-Oosten ingrijpend, leidend tot een langdurig conflict, een aanhoudende vluchtelingencrisis en diepe politieke verdeeldheid.

De Nakba is geen afgesloten geschiedenis; ze bepaalt de actualiteit meer dan ooit. Het conflict tussen Israël en Palestina is opnieuw geëscaleerd na de aanval van Hamas op Israël, waarbij burgers en soldaten werden gedood en ontvoerd. Israël reageerde met grootschalige bombardementen en een militaire operatie in Gaza, wat leidde tot een enorme humanitaire crisis. Duizenden Palestijnse burgers zijn omgekomen en basisvoorzieningen zoals water, elektriciteit en medische zorg staan onder druk. In de Westelijke Jordaanoever gaan militaire operaties, gewelddadige aanvallen door kolonisten en landonteigeningen door.

Hoewel Israël de militaire acties ziet als zelfverdediging, ervaren Palestijnen de voortdurende oorlog en bezetting als een voortzetting van de Nakba. Dit symboliseert voor hen het voortdurende verlies van land, vrijheid en erkenning.

Geschiedenis en de rol van het Westen

De Nakba vond plaats in een wereld die nog herstellende was van de Tweede Wereldoorlog. Europese landen, belast met schuldgevoel over de Holocaust, steunden de oprichting van een Joodse staat maar deden dit ten koste van de Palestijnse bevolking. Zionistische bewegingen kregen de steun van westerse landen die zelf geen grote aantallen Joodse vluchtelingen wilden opnemen.

Groot-Brittannië, dat Palestina onder het mandaatbestuur had, speelde een cruciale rol in de aanloop naar de Nakba. Door Joodse immigratie te stimuleren en Palestijns nationalisme met harde hand te onderdrukken, vergrootte het de spanningen. Toen het Britse bestuur zich terugtrok, bleef een chaotische situatie achter, waarin de burgeroorlog tussen Joodse en Palestijnse troepen escaleerde.

Het VN-verdelingsplan gaf 55% van het land aan de Joodse bevolking, terwijl zij op dat moment slechts een derde van de inwoners vormden. Palestijnse leiders verwierpen het plan, omdat het de rechten van de oorspronkelijke meerderheid negeerde. De daaropvolgende oorlog resulteerde in massale verdrijving. Velen dachten na het geweld terug te kunnen keren, maar Israël verhinderde systematisch hun terugkeer en confisqueerde hun huizen en land.

Decennia later is de situatie verslechterd. De Israëlische regering, gesteund door westerse machten, heeft nederzettingen uitgebreid, vredesonderhandelingen ondermijnd en militaire controle over Palestijnse gebieden verscherpt. Het beleid dat ooit gericht was op het voorkomen van terugkeer van Palestijnse vluchtelingen is geëvolueerd tot een breed systeem van bezetting en controle, wat aan beide kanten woede en geweld blijft voeden.

Wie herdenkt de Nakba?

• Palestijnen in Gaza en de Westelijke Jordaanoever: Herdenken door middel van protesten, herdenkingsdiensten en demonstraties voor erkenning en gerechtigheid.
• Palestijnse vluchtelingen wereldwijd: Houden vast aan de herinnering aan hun verloren thuis en blijven het recht op terugkeer eisen.
• Israëlische activisten en mensenrechtenorganisaties: Bespreken de impact en verantwoordelijkheid van 1948 binnen de Israëlische samenleving.
• Internationale organisaties en academici: Onderzoeken en documenteren de gevolgen van de Nakba tot op deze dag van vandaag.
• Pro-Palestijnse en pro-Israëlische activisten: Organiseren evenementen, debatten en campagnes over het conflict en mogelijke oplossingen.

Slogans en thema’s

De Nakba-herdenking draait om ontheemding, herinnering en politieke strijd. Naast historische grieven benadrukt de herdenking de voortdurende geopolitieke crisis en de onderdrukking van Palestijnse rechten.

Veelgebruikte slogans zijn “Het recht op terugkeer is niet onderhandelbaar”, “Vergeet niet, vergeef niet” en “Palestina zal vrij zijn”. Deze uitspraken weerspiegelen de sterke band die Palestijnen met hun land voelen en hun voortdurende strijd voor erkenning en rechtvaardigheid. Anderen pleiten juist voor vreedzame oplossingen en diplomatieke inspanningen om het conflict op te lossen.

Kleuren, symbolen en patronen

Kleuren:

• zwart: staat voor rouw en het voortdurende lijden van ontheemde Palestijnen
• rood: symboliseert verzet, strijd en de offers die zijn gebracht in het conflict
• groen: weerspiegelt de Palestijnse identiteit en de hoop op een politieke oplossing

Symbolen:

• sleutel: vertegenwoordigt het recht op terugkeer voor Palestijnse vluchtelingen die nog steeds de sleutels van hun verloren huizen bewaren
• kaart van historisch Palestina: toont het land zoals het was vóór de opdeling en daaropvolgende oorlogen
• keffiyeh: een symbool van Palestijns verzet en nationale identiteit

Patronen:

• traditionele keffiyeh-ontwerpen: staan voor verzet, veerkracht en culturele identiteit
• prikkeldraadmotieven: symboliseren ontheemding, militaire bezetting en territoriale beperkingen
• olijfbomen: verwijzen naar de diepe historische verbondenheid van Palestijnen met hun land en hun vermogen om te overleven ondanks onteigening

Meest gebruikte hashtags

• #Nakba
• #RechtOpTerugkeer
• #VrijheidVoorPalestina
• #GazaOnderVuur
• #StopDeBezetting

Hoe herdenk je de Nakba?

• Doe mee aan protesten en bijeenkomsten: Demonstraties worden wereldwijd gehouden om aandacht te vragen voor de voortdurende impact van de Nakba.
• Verspreid informatie en educatief materiaal: Deel historische feiten, boeken en artikelen over de Nakba en haar gevolgen.
• Steun humanitaire hulporganisaties: Doneer aan groepen die noodhulp, juridische steun en sociale diensten bieden aan Palestijnen.
• Organiseer culturele evenementen: Films, poëzievoordrachten en kunsttentoonstellingen dragen bij aan het levend houden van de Palestijnse geschiedenis en cultuur.
• Ga in gesprek: Gebruik sociale media en andere platforms om het gesprek over het conflict en mogelijke oplossingen te bevorderen.

Waarom is de Nakba-herdenking belangrijk?

De Nakba-dag herinnert aan een onopgelost conflict en de aanhoudende ontheemding van Palestijnen. Voor Palestijnen symboliseert het de ontneming van hun thuisland en hun strijd voor zelfbeschikking. De Holocaust en de westerse schuld daarover speelden een belangrijke rol in de oprichting van Israël, maar historisch trauma mag niet gebruikt worden om Palestijnse rechten te onderdrukken.

De Nakba begrijpen betekent erkennen dat het conflict niet is opgelost en dat miljoenen mensen nog steeds de gevolgen ervan ondervinden. Erkenning en gerechtigheid zijn essentieel om een pad te vinden naar vrede, veiligheid en gelijkwaardigheid voor iedereen in de regio.