Wat is de Dag tegen Haatzaaien?

De Dag tegen Haatzaaien of de Dag tegen Haatspraak (International Day for Countering Hate Speech) wordt elk jaar wereldwijd gehouden op 18 juni. Deze dag is in het leven geroepen door de Verenigde Naties om aandacht te vragen voor het groeiende probleem van haatzaaiende uitlatingen in de samenleving. Het doel is om bewustwording creëren, educatie stimuleren en gezamenlijk optreden tegen uitingen van haat in taal en gedrag.

Haatzaaien komt voor in subtiele opmerkingen, online berichten, media en dagelijkse gesprekken. De impact ervan is groot. Het verdeelt gemeenschappen, wakkert geweld aan en maakt gelijkwaardige deelname aan de samenleving moeilijker voor wie buiten de norm valt.

De VN definiëren haatzaaien als elke vorm van communicatie die mensen aanvalt of in diskrediet brengt op basis van identiteit. Dat kan gaan om afkomst, religie, geslacht, huidskleur, seksuele oriëntatie of overtuiging. Deze dag is bedoeld als gezamenlijke oproep om niet weg te kijken, maar in te grijpen.

In Nederland krijgt de Dag tegen Haatzaaien steeds meer aandacht. Organisaties, scholen en media besteden aandacht aan het thema, vaak in de vorm van panels, gastlessen, podcasts of campagnes. Er is toenemende erkenning dat ook hier haatspraak invloed heeft – online én offline.

Geschiedenis en oorsprong

De Dag tegen Haatzaaien werd in 2021 officieel uitgeroepen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. De basis ligt in het VN-actieplan tegen haatzaaien dat al in 2019 werd gelanceerd. De keuze voor 18 juni herinnert aan dat moment en markeert het begin van een gezamenlijke aanpak.

Het actieplan stelt dat haatzaaien een bedreiging vormt voor vrede, mensenrechten en sociale cohesie. De toename van online platforms maakt het makkelijker om haat snel en breed te verspreiden. Daarom wil de VN niet alleen regels, maar ook een cultuur van bewustzijn en weerbaarheid opbouwen.

Sinds de start hebben tientallen landen, ngo’s en educatieve instellingen zich aangesloten bij het initiatief. Deze dag is uitgegroeid tot een vast moment op de internationale kalender om werk te maken van respectvolle communicatie en digitale verantwoordelijkheid.

Wie doet er mee aan de Dag tegen Haatzaaien?

• Onderwijsinstellingen: Ze organiseren lessen over mediawijsheid en respectvol taalgebruik.
• Mensenrechtenorganisaties: Ze delen verhalen, cijfers en concrete handvatten.
• Jongerenplatforms: Ze maken content die haatspraak bespreekbaar maakt.
• Politici en beleidsmakers: Ze bespreken wetgeving en maatregelen.
• Mensen die zelf haatspraak ervaren: Ze gebruiken de dag om hun verhaal te delen.

Slogans en thema’s

De thema’s van deze dag gaan over bewustwording, verantwoordelijkheid en solidariteit. Veelgebruikte slogans zijn woorden doen ertoe, stop haat met kennis en laat haat niet onbesproken. De toon is vastberaden en uitnodigend. De boodschap: iedereen heeft een rol in het tegengaan van haat, ook zonder formele macht.

Kleuren, symbolen en patronen

Kleuren

• Donkerrood: voor urgentie en stoptekens
• Paars: voor waardigheid en menselijke rechten
• Wit: voor helderheid en openheid

Symbolen

• Gesloten mond met doorgehaald symbool: staat voor stilte door angst
• Spraakballon met hartje: toont positieve communicatie
• Wereldbol met verbonden lijnen: staat voor gedeelde verantwoordelijkheid

Patronen

• Gebroken lijnen: laten de verstoring van haat zien
• Gegolfde vormen: beeld voor nuance en wederzijds begrip
• Cirkels die overlappen: symboliseren gedeelde waarden en dialoog

Meest gebruikte hashtags

• #CounterHateSpeech
• #NoToHate
• #WordsMatter
• #StopHaatspraak
• #18Juni

Hoe doe je mee aan de Dag tegen Haatzaaien?

• Herken haatspraak: Leer het verschil tussen kritiek en discriminatie.
• Reageer als je iets ziet: Geef feedback of meld het via een platform.
• Deel positieve taal: Gebruik je stem om te verbinden in plaats van te verdelen.
• Lees verhalen van anderen: Begrip begint bij luisteren.
• Start een gesprek: Op school, werk of thuis – het onderwerp mag niet taboe blijven.

Waarom is de Dag tegen Haatzaaien belangrijk?

Haatspraak begint vaak klein. Een grap, een opmerking, een suggestie. Maar de gevolgen zijn groot. Mensen worden buitengesloten, gedemoniseerd of in gevaar gebracht. Door op deze dag stil te staan bij de impact van woorden, maken we ruimte voor bewustzijn én actie.

Een samenleving waarin iedereen zich veilig voelt begint bij taal. Wat we zeggen bepaalt wie erbij hoort. De Dag tegen Haatzaaien nodigt uit om die verantwoordelijkheid serieus te nemen.