Wat is Dag van de Solidariteit met de strijd van vrouwen in Zuid‑Afrika en Namibië?

Dag van de Solidariteit met de strijd van vrouwen in Zuid‑Afrika en Namibië (International Day of Solidarity with the Struggle of Women of South Africa and Namibia) wordt elk jaar op 9 augustus gehouden. Deze dag is ingesteld als eerbetoon aan de moed van duizenden vrouwen die zich tijdens de apartheid verzetten tegen onderdrukking en uitsluiting. De protestmars in Pretoria in 1956 was een kantelpunt in het verzet tegen raciale wetten. Vrouwen van verschillende achtergronden kwamen samen om te laten zien dat zij geen gehoor gaven aan discriminerende regels. Sindsdien wordt deze dag gebruikt om steun te tonen voor vrouwenrechten in zuidelijk Afrika.

In Nederland is er bescheiden aandacht voor deze dag. Mensenrechtenorganisaties verspreiden achtergrondinformatie over de protesten van 1956 en de rol van vrouwen in het verzet. Soms worden er lezingen gehouden waarin experts ingaan op gender en onrecht. Ook op sociale media verschijnt jaarlijks inhoud over de geschiedenis en het belang van deze herdenking. Hoewel de dag in Nederland minder bekend is, groeit de aandacht gestaag.

Geschiedenis en oorsprong

De oorsprong van deze dag ligt in Zuid‑Afrika. Op 9 augustus 1956 marcheerden ongeveer 20 000 vrouwen naar het regeringsgebouw in Pretoria. Ze protesteerden tegen de pasjeswetten, die hun bewegingsvrijheid ernstig beperkten. De vrouwen zongen liederen in verschillende talen en lieten hun stem horen met een petitie van honderdduizenden handtekeningen. Deze actie staat sindsdien bekend als een van de krachtigste momenten in de geschiedenis van het verzet tegen apartheid.

De Verenigde Naties erkenden het belang van deze actie in 1981. Sindsdien geldt 9 augustus als internationale dag van solidariteit met de strijd van vrouwen in Zuid‑Afrika en Namibië. De herdenking is bedoeld om steun te betuigen aan vrouwen die zich verzetten tegen onderdrukking op basis van afkomst of sekse. Ook in Namibië kreeg de dag betekenis door de lange strijd tegen koloniale overheersing. Zo werd het een dag van erkenning voor historische moed.

De dag wordt gebruikt om aandacht te vragen voor actuele ongelijkheid. Veel vrouwen in Zuid‑Afrika en Namibië hebben nog steeds te maken met economische achterstelling of geweld. Daarom is deze dag niet alleen terugkijken, maar ook vooruitzien. Actiegroepen organiseren campagnes waarmee ze structurele verandering proberen te bereiken. Het historische moment van 1956 blijft zo verbonden met hedendaagse strijd.

Wie doet er mee aan Dag van de Solidariteit?

• Vrouwenrechtenorganisaties: zij gebruiken deze dag om licht te werpen op strijd van vrouwen in zuidelijk Afrika.
• Historici en onderzoekers: zij leggen de link tussen de protestmars van 1956 en actuele vormen van verzet.
• Culturele instellingen: musea en galeries organiseren tentoonstellingen over vrouwen onder apartheid.
• Diasporagemeenschappen: Zuid‑Afrikanen in het buitenland herdenken met muziek, toespraken en bijeenkomsten.
• Onderwijsinstellingen: scholen en universiteiten behandelen deze dag in lessen over kolonialisme en mensenrechten.

Slogans en thema’s

Slogans voor deze dag zijn gebaseerd op kracht, verzet en verbondenheid. Een bekende slogan uit 1956 luidt “You strike a woman, you strike a rock”, waarmee vrouwen hun onverzettelijkheid benadrukten. In hedendaagse campagnes wordt vaak verwezen naar vrijheid, waardigheid en zelfbeschikking. Thema’s verschuiven jaarlijks en sluiten aan op actuele uitdagingen voor vrouwen in zuidelijk Afrika. Door die wisselende focus blijft deze dag levendig en relevant voor meerdere generaties.

Kleuren, symbolen en patronen

Kleuren

• Rood: verwijst naar moed en de opofferingen van vrouwen tijdens het verzet.
• Zwart: symboliseert Afrikaanse identiteit en verbondenheid met het continent.
• Groen: staat voor groei en hoop op een rechtvaardige toekomst.

Symbolen

• Gehiefde vuist: teken van vastberadenheid en collectief verzet.
• Petitie-documenten: herinnering aan de duizenden handtekeningen uit 1956.
• Vrouwenprofielen: gebruikt in illustraties en posters om deelnemers te eren.

Patronen

• Vlammende lijnen: geven strijdlust en beweging weer.
• Gebogen stippels: verwijzen naar sporen van verzet en solidariteit.
• Golvende texturen: drukken kracht en voortgang uit in beeldtaal.

Meest gebruikte hashtags

• #dagvandesolidariteit
• #vrouwenverzet
• #apartheidherinnering
• #strijdvoorgelijkheid
• #vrouwenzuidafrika

Hoe doe je mee aan Dag van de Solidariteit?

• Organiseer een lezing of gesprek: nodig sprekers uit die de geschiedenis verbinden aan nu.
• Verspreid educatief materiaal: deel informatie op sociale media of in het onderwijs.
• Toon kunst of beeldmateriaal: maak of presenteer werk dat de kracht van vrouwen in beeld brengt.
• Steun initiatieven voor vrouwenrechten: doneer aan organisaties in Zuid‑Afrika of Namibië.
• Herdenk met een bijeenkomst: leg bloemen of houd een moment van stilte op betekenisvolle plekken.

Waarom is deze dag belangrijk?

Deze dag herinnert aan de kracht van vrouwen die zich niet lieten intimideren. Hun protest vormde een mijlpaal in de strijd tegen raciale wetten. Door deze herinnering levend te houden, blijft hun boodschap actueel. Het gaat niet alleen om het verleden, maar ook om het stimuleren van rechtvaardige verhoudingen nu. Juist daarom blijft deze dag relevant voor wie gelooft in gelijkheid en solidariteit.

De protestmars van 1956 was geen losstaande gebeurtenis. Ze vormde het begin van een bredere beweging waarin vrouwen leiderschap op zich namen. Ook vandaag spelen vrouwen in zuidelijk Afrika een centrale rol in maatschappelijke veranderingen. Door aandacht te geven aan hun verhalen ontstaat meer inzicht in structurele ongelijkheid. Deze dag biedt dus ruimte voor erkenning en betrokkenheid.