Wat is de Black Lives Matter-maand?

De Black Lives Matter-maand (Black Lives Matter Month) wordt elk jaar in juni gehouden in de Verenigde Staten. Deze maand staat in het teken van erkenning, protest en solidariteit met zwarte gemeenschappen. De nadruk ligt op de strijd tegen racisme, politiegeweld en ongelijkheid in onderwijs, werk, zorg en openbare veiligheid.

Het idee achter deze maand is niet nieuw, maar krijgt steeds meer aandacht. De maand biedt ruimte om verhalen te delen, te herdenken en samen te werken aan verandering. Dat gebeurt via protesten, panelgesprekken, kunstprojecten en educatieve initiatieven. Zowel lokale netwerken als grote maatschappelijke organisaties doen mee aan deze beweging, die vanuit de samenleving zelf is ontstaan.

Ook in Nederland groeit de aandacht. Vooral sinds 2020 wordt er in juni gesproken over racisme, zwarte geschiedenis en koloniale nalatenschap. Op sociale media, in musea en op scholen zijn steeds meer stemmen te horen die ruimte vragen voor deze thema’s. Er ontstaan kleine evenementen, leesgroepen en stadswandelingen rond zwarte geschiedenis.

Geschiedenis en oorsprong

De Black Lives Matter-beweging begon in 2013 in de Verenigde Staten, nadat George Zimmerman werd vrijgesproken voor de dood van de zwarte tiener Trayvon Martin. De woorden “Black Lives Matter” verschenen voor het eerst als hashtag in een bericht van activiste Alicia Garza, waarna mede-oprichters Patrisse Cullors en Opal Tometi het platform uitbouwden tot een beweging.

De beweging groeide uit tot een internationaal netwerk dat strijdt tegen structureel racisme en politiegeweld. Het kreeg bredere bekendheid in 2014, na de dood van Michael Brown in Ferguson, Missouri. Duizenden mensen kwamen toen de straat op om gerechtigheid te eisen. Black Lives Matter werd meer dan een protestkreet: het werd een oproep tot verandering in wetgeving, onderwijs, zorg en veiligheid.

In juni 2020, na de dood van George Floyd door politiegeweld in Minneapolis, vond een wereldwijde golf van protesten plaats. Miljoenen mensen demonstreerden in meer dan zestig landen. Sindsdien staat juni symbool voor actie en bewustwording. In verschillende steden worden herdenkingen, lezingen en solidariteitsacties gehouden, met nadruk op luisteren, leren en veranderen.

Wie doet er mee aan de Black Lives Matter-maand?

• Activisten en netwerken: Organiseren demonstraties, lezingen en campagnes.
• Onderwijsinstellingen: Bieden lesprogramma’s en discussiemomenten rond racisme.
• Kunstenaars en culturele organisaties: Delen verhalen via kunst, muziek of theater.
• Gemeentes en buurthuizen: Organiseren ontmoetingen en stadsactiviteiten.
• Individuen: Lezen, luisteren, praten en nemen verantwoordelijkheid.

Slogans en thema’s

Veel gebruikte slogans zijn “Black Lives Matter”, “No Justice, No Peace”, “Say Their Names” en “Silence is Violence”. De thema’s verschuiven elk jaar, maar draaien vaak rond gerechtigheid, toegang tot zorg en onderwijs, dekolonisatie van instituties en de versterking van zwarte stemmen. De nadruk ligt niet alleen op protest, maar ook op heling, erkenning en gemeenschapsopbouw.

Kleuren, symbolen en patronen

Kleuren

• Zwart: Voor waardigheid, geschiedenis en kracht.
• Rood: Voor opoffering en strijd.
• Groen: Voor leven, gemeenschap en hoop.

Symbolen

• Opgestoken vuist: Voor verzet, kracht en eenheid.
• Pan-Afrikaanse vlag: Als symbool van wereldwijde verbondenheid.
• Kaars of bloem: Voor herdenking van slachtoffers van geweld.

Patronen

• Afrikaanse textielprints: Voor culturele trots en traditie.
• Muurschilderingen: Als vorm van zichtbaar protest in de openbare ruimte.
• Stille marsen of kringvormen: Voor solidariteit en reflectie.

Meest gebruikte hashtags

• #BlackLivesMatter
• #BLM
• #NoJusticeNoPeace
• #SayTheirNames
• #StopRacisme

Hoe doe je mee aan de Black Lives Matter-maand?

• Lees een boek: Kies titels over zwarte geschiedenis of antiracisme.
• Volg een workshop: Leer over structurele ongelijkheid en uitsluiting.
• Ondersteun zwarte makers: Koop kunst, boeken of producten van zwarte ondernemers.
• Ga het gesprek aan: Spreek racisme aan op school, werk of online.
• Deel kennis: Gebruik je platform om bewustzijn te vergroten.

Waarom is de Black Lives Matter-maand belangrijk?

Zwarte mensen krijgen wereldwijd te maken met discriminatie, kansenongelijkheid en institutioneel geweld. Die patronen zijn niet nieuw en lossen zichzelf niet op. Deze maand helpt om daar niet van weg te kijken. Door verhalen te delen, kennis te vergroten en systemen ter discussie te stellen, ontstaat ruimte voor verandering.

Voor witte mensen is deze maand ook een uitnodiging. Geen beschuldiging, maar een kans om verantwoordelijkheid te nemen. Racisme bestrijden is niet iets voor een kleine groep, maar voor iedereen. Dat vraagt om luisteren, heroverwegen en leren. Zolang mensen niet veilig, vrij en gelijk worden behandeld, blijft actie nodig.

In Nederland komt er meer aandacht voor deze thema’s, maar vaak pas na publieke incidenten. De uitdaging ligt in volhouden, verdiepen en structurele verandering op gang brengen. Black Lives Matter-maand biedt daarvoor een vast moment om bewust en betrokken te blijven.