Wat is Dag van Stadomroeper?

Dag van Stadomroeper (International Town Criers Day) wordt elk jaar wereldwijd gehouden op de tweede maandag van juli. Deze dag staat in het teken van de historische figuur van de stadomroeper: een persoon die in het openbaar nieuws, wetten en mededelingen uitsprak. Met luide stem, een opvallend kostuum en een bel trok hij de aandacht op het dorpsplein. Stadomroepers waren lange tijd de belangrijkste bron van informatie. Ze zorgden ervoor dat ook mensen zonder krant of school toegang hadden tot het laatste nieuws.

In Nederland zie je stadomroepers vooral bij jaarmarkten, erfgoeddagen en stadsfeesten. Het beroep bestaat officieel niet meer, maar de verschijning blijft herkenbaar en geliefd. Musea, erfgoedverenigingen en toneelgroepen gebruiken het personage om geschiedenis tot leven te brengen. Educatieve programma’s besteden aandacht aan mondelinge communicatie en stemgebruik. De dag is in Nederland geen groots evenement, maar wel een gelegenheid om stil te staan bij hoe informatie vroeger werd gedeeld. Voor kinderen is het vaak een eerste kennismaking met spreken in het openbaar. Die ervaring is niet alleen leerzaam, maar ook leuk.

Geschiedenis en oorsprong

Dag van Stadomroeper werd geïntroduceerd door Scott Fraser, een Amerikaanse stadomroeper uit Maine. Hij vond dat het beroep erkenning verdiende, niet alleen als folklore maar als wezenlijk onderdeel van communicatiegeschiedenis. Ooit stond de stadomroeper letterlijk tussen de mensen om regels, waarschuwingen of felicitaties te brengen. In veel gemeenschappen vervulde hij een officiële rol namens het bestuur. Tot diep in de negentiende eeuw werd hij serieus genomen als informatiedrager. Daarna namen kranten en later radio het over. Toch bleef het beeld van de stadomroeper voortleven. Met deze dag kreeg het beroep een nieuw podium.

In veel landen worden stadomroepers vandaag de dag gezien als levend erfgoed. In Canada, het Verenigd Koninkrijk en Nieuw-Zeeland bestaan officiële wedstrijden voor stemgebruik, presentatie en kostuum. Deelnemers nemen het tegen elkaar op in historische setting en worden beoordeeld op articulatie, volume en overtuiging. Sommige steden hebben nog steeds een officiële stadomroeper voor ceremoniële gelegenheden. De dag brengt deze traditie samen in een mix van geschiedenis en performance. Voor veel deelnemers is het geen grap, maar een serieuze vorm van vakmanschap. Hun stem is hun instrument, hun optreden is vakwerk. Door de combinatie van geschiedenis en direct contact blijft de impact groot.

Wie doet er mee aan Dag van Stadomroeper?

• Stadomroepers en re-enactors: geven demonstraties of doen mee aan wedstrijden
• Erfgoedverenigingen en musea: organiseren themadagen en geven uitleg
• Scholen en bibliotheken: behandelen het onderwerp in geschiedenislessen
• Toeristische diensten: gebruiken het beeld van de stadomroeper in lokale promotie
• Liefhebbers en verzamelaars: delen beelden, anekdotes of verzamelobjecten

Slogans en thema’s

Veel gebruikte slogans zijn “Hear Ye! Hear Ye!” en “Laat het volk het weten!”. Die worden vaak gebruikt in historische kleding of tijdens optredens. Het thema wisselt: het ene jaar ligt de nadruk op historische betrouwbaarheid, het andere jaar op stemtechniek of lokale trots. De toon is informeel en toegankelijk, maar niet zonder inhoud. Het blijft een vorm van serieus optreden, met aandacht voor presentatie, verstaanbaarheid en contact. De dag roept niet alleen herinnering op, maar ook waardering voor spreken als ambacht.

Kleuren, symbolen en patronen

Kleuren

• Rood: verwijst naar gezag en zichtbaarheid
• Goud: staat voor ceremonie en traditie
• Donkerblauw: roept vertrouwen en representatie op

Symbolen

• Bel: het bekendste kenmerk van de stadomroeper
• Perkamentrol: staat voor wetten, berichten en aankondigingen
• Hoed of steek: hoort bij het traditionele kostuum

Patronen

• Decoratieve jasranden: vaak in goudkleurige versiering
• Lange mouwen met knopen: verwijzen naar historische uniformen
• Emblemen of wapenschilden: tonen stad of functie van de drager

Meest gebruikte hashtags

• #stemgebruik
• #stemgebruik
• #stemgebruik
• #stemgebruik
• #stemgebruik

Hoe doe je mee aan Dag van Stadomroeper?

• Bekijk een video: luister naar stemgebruik, timing en toonhoogte
• Bezoek een optreden: veel evenementen bieden live demonstraties
• Probeer het zelf: organiseer een miniwedstrijd ‘omroepen’ met kinderen
• Lees je in: zoek informatie over hoe nieuws vroeger werd gedeeld
• Deel iets online: plaats een foto, weetje of citaat over de stadomroeper

Waarom is Dag van Stadomroeper belangrijk?

Stadomroepers herinneren ons eraan dat communicatie vroeger hoorbaar en gedeeld was. Hun stem bracht informatie naar mensen die niet konden lezen of geen toegang hadden tot kranten. Ze stonden letterlijk in het midden van de samenleving. Die manier van spreken zorgde voor betrokkenheid, samenkomst en aandacht. Er werd niet gescrold, maar geluisterd.

In onze tijd raakt die vorm van contact steeds verder op de achtergrond. De meeste berichten komen stil en vluchtig binnen via schermen. Dag van Stadomroeper laat zien dat het anders kan. Een stem die klinkt op een plein, blijft beter hangen dan een zin op een scherm. Door stil te staan bij die oude vorm van contact, leer je iets over de waarde van directe communicatie.