Het basisidee achter de Jungiaanse droomtheorie is dat dromen meer onthullen dan ze verbergen. Ze zijn een natuurlijke uitdrukking van onze verbeelding en gebruiken de meest eenvoudige taal die we tot onze beschikking hebben: mythische verhalen.
Jung verwierp Freuds theorie van droominterpretatie dat dromen ontworpen zijn om geheimzinnig te zijn en ook dat droomvorming te maken had met onze seksuele impulsen.
Lees ook: droomtheorie van Freud
Individualisering
Verrassend genoeg geloofde Jung niet dat dromen moeten worden geïnterpreteerd om hun functie te kunnen vervullen. In plaats daarvan stelde hij dat dromen de integratie van onze bewuste en onbewuste leven vorm gaven. hij noemde dit het proces van individualisering, de zoektocht van de geest naar heelheid. Hoewel het niet nodig is om dromen te duiden, kan het werken met dromen en archetypische beelden het proces naar individualisering volgens hem versnellen.
Vanuit Jung’s perspectief proberen we vanuit chaos naar orde te komen. Hoe sneller we onze evolutionaire en primitieve behoeften in evenwicht kunnen brengen, hoe productiever we kunnen leven. De rol van de psychotherapeut is om hoop te bieden door de cliënt te helpen om zijn dromen te begrijpen en hoe ze zich verhouden tot zijn leven.
De psychotherapeut is volgens Jung dus een moderne sjamaan of priester die het individu helpt een persoonlijke mythologie te creëren, onaangepaste patronen weg te gooien en gezonde patronen in de plaats te krijgen.
Archetypische dromen
In tegenstelling tot gewone dromen zijn archetypische dromen niet makkelijk te interpreteren, omdat er in deze ervaringen maar heel weinig persoonlijke geschiedenis zit. Archetypische dromen zijn netjes gefocust en lijken meer op visioenen van sjamanen en heiligen dan andere nachtelijke dromen.
Archetypische dromen worden gekenmerkt door:
- abstracte geometrische patronen en caleidoscopische mandala’s,
- de ervaring van vliegen, drijven of vallen,
- ontmoetingen met mythologische wezens en vreemde, intelligente dieren,
- ontzag, fascinatie, angst en terreur, en een gevoel het mythische ‘andere’ te ervaren.
Jung suggereerde dat de archetypische beelden die in dromen voorkomen afgeleid zijn van verschillende organen en gedachtecentra in het lichaam, en evolutionaire drijfveren vertegenwoordigen.
Het collectieve onbewuste
De onderdelen van ons mythische leven hebben allemaal een vergelijkbare structuur gedurende de hele levensduur. Dit is waar Jung naar verwijst met het ‘collectieve onbewuste’. Het gaat dan over psychologische constanten in alle samenlevingen, zoals de overgangsrituelen naar het vrouwzijn, of de groeiende fascinatie voor de dood bij mensen na de middelbare leeftijd.
Het collectieve onbewuste staat dus volgens Jung niet voor helderziendheid of telepathie. Deze verwarring over het collectieve onbewuste kan te maken hebben met het feit dat Jung in telepathie geloofde. Jung, de empirische wetenschapper, schreef: “Ik zou niet beweren dat de wet achter [telepathie] “bovennatuurlijk” is, maar slechts iets dat we met onze huidige kennis nog niet kunnen bereiken” (1974, p. 48).
Als je geïnteresseerd bent in hoe dromen de grote momenten in ons leven kunnen weerspiegelen, evenals onze natuurlijke aanleg voor mystiek, lees dan Jung’s Herinneringen, dromen, gedachten, zijn autobiografie.
Lees ook: Droominterpretatie: Wat betekenen dromen?
Over Jung
Jung (1875-1961), een psychoanalyticus uit Zürich, Zwitserland, was een vriend en aanhanger van Freud, maar ontwikkelde al snel zijn eigen ideeën over de psychologie. Jung’s ideeën zijn nog steeds populair in hedendaagse psychoanalytische kringen. Populaire toepassingen die direct gebaseerd zijn op Jung’s onderzoek zijn onder andere de Myers-Briggs Persoonlijkheidstype-indicator, de leugendetector-test en het 12-stappenprogramma’s voor het herstel van verslaving.
Het Rode Boek is het dagboek dat Jung bijhield tijdens zijn “ontmoeting met het onbewuste” tijdens de Eerste Wereldoorlog, waarin hij zich in zijn studio verschuilde en doelbewust voor een tijdje gek werd. Hij beweerde later dat de kiem voor zijn belangrijkste ideeën terug te vinden is in het Rode Boek.