Machiavellist als politicus
Een Machiavellist is een term uit de politiek die staat voor iemand die altijd zijn oog heeft op het doel en daarbij geen middel schuwt. Typisch is het gebrek aan moraliteit of emotie. Schaamte en schuld spelen geen rol. Het levensmotto van een Machiavellist is “het doel heiligt de middelen. Tegen elke prijs”.
Machiavellianisme is de neiging tot cynisme, misantropie, koelbloedigheid, pragmatisme en immoraliteit, afstandelijkheid, egoïsme en streven naar macht en geld, strategische lange-termijn planning en manipulatie.
Rauthmann
De machiavellist is vernoemd naar Niccolò Machiavelli, politiek adviseur van de vijftiende- en zestiende-eeuwse Florentijnse familie de’ Medici. Zijn politieke tactiek was ‘Het doel heiligt de middelen’. Alle effectieve technieken waren toegestaan, zoals vleien en liegen om anderen te manipuleren. Frank Underwood uit ‘House of Cards’ is neergezet als een typische machiavellist. Dat geldt ook voor de meeste (winnende) karakters uit ‘Game of Thrones’.
Machiavellist als persoonlijkheidsstoornis
Machiavellisme is een niet-officiële term voor een persoonlijkheidstrek uit het Cluster B, een antisociale persoonlijkheidsstoornis (waaronder ook narcisme en psychopathie valt). Sommige sociale, forensische en persoonlijkheidspsychologen gebruiken de term voor persoonlijkheidsproblematiek. De Machiavellist wordt vaak genoemd als lid van het ‘duistere trio’, samen met de psychopaat en de narcist.
In tegenstelling tot narcisme en psychopathie hangt machiavellisme niet samen met openlijke agressie. Voor het doel is het in de meeste gevallen namelijk noodzakelijk om sociaal acceptabel gedrag te vertonen, zelfs al voel je die noodzaak niet vanuit empathie of een moreel kompas.
Een machiavellist is koud en berekend. Hij gebruikt misleiding en manipulatie om zijn doelen te bereiken, bijvoorbeeld slijmen of inspelen op iemands schuldgevoel. Hij houdt dingen over zichzelf achter om een goede indruk te maken, heeft een cynische kijk op de wereld en vindt de meeste mensen dom en zwak. Hij verwacht dat anderen zich, net als hij, ten alle tijden onethisch gedragen voor hun eigen gewin.
Als machiavellisten het criminele pad op gaan, is dat vooral in de witteboordencriminaliteit: daar valt veel te winnen en is de pakkans klein. In de liefde gebruiken ze misleidende en zelfzuchtige tactieken, zoals net doen of ze verliefd zijn, of hun partner dronken voeren om hun zin te krijgen.
Machiavellisme testen
In de jaren 1960 ontwikkelde Richard Christie en Florence L. Geis een test voor het meten van het niveau van Machiavellisme (soms aangeduid als de Machiavelli-test). Hun Mach – IV test, een persoonlijkheidsonderzoek van twintig vragen, werd het standaard zelfbeoordelingsinstrument van Machiavellianisme.
Mensen die hoog op de schaal scoren (High Machs) hebben de neiging om uitspraken te onderschrijven zoals: “Nooit de echte reden zeggen dat je iets gedaan hebt, tenzij het handig is om dit te doen” maar niet zoals: “De meeste mensen zijn In principe goed en aardig” , “er is geen excuus om iemand anders te liegen” of “de meeste mensen die vooruitkomen in de wereld leven volgens hoge morele standaarden”.
Met behulp van hun schaal hebben Christie en Geis meerdere experimentele tests uitgevoerd die aangetoond hebben dat de interpersoonlijke strategieën en het gedrag van “High Machs” en “Low Machs” verschillen. Gemeten op de Mach-IV-schaal zijn mannen gemiddeld iets meer machiavellistisch dan vrouwen.
