Persoonlijkheid maakt ons tot wie we zijn. Het beïnvloedt bijna elk aspect van ons leven, inclusief wat we kiezen om te doen voor de kost, hoe we omgaan met onze families, en onze keuzes van vrienden en romantische partners.
Omdat persoonlijkheid zo’n fascinerend onderwerp is, is het een van de meest onderzochte onderwerpen binnen de psychologie geworden. Dankzij al dit onderzoek hebben psychologen veel geleerd over de dingen die de persoonlijkheid beïnvloeden en hoe de persoonlijkheid ons gedrag beïnvloedt. Dit zijn tien opvallende feiten uit onderzoek:
Geboortevolgorde kan je persoonlijkheid beïnvloeden, maar is niet bepalend
Eerstgeboren kinderen worden vaak omschreven als ‘bazig’ of ‘verantwoordelijk’, terwijl laatstgeboren kinderen soms worden omschreven als ‘onverantwoordelijk’ en ‘impulsief’. Hoe waar zijn deze veelvoorkomende stereotypen?
Een paar empirische studies hebben aangetoond dat zaken als de geboortevolgorde en de gezinsgrootte inderdaad invloed kunnen hebben op de persoonlijkheid. Een studie heeft aangetoond dat de volgorde van geboorte ook de keuzes van vrienden en romantische partners kan beïnvloeden; eerstgeborenen hebben de neiging om te associëren met andere eerstgeborenen, middengeborenen met andere middengeborenen, en laatstgeborenen met laatstgeborenen.
Een andere studie, gepubliceerd in het tijdschrift PNAS zegt dat veel andere stereotypen, zoals eerstgeborenen die bazig zijn of laatstgeborenen die onverantwoordelijk zijn, niet noodzakelijkerwijs waar zijn. Deze studie keek naar meer dan 5.000 Amerikanen, bijna 4.500 Britten en meer dan 10.000 Duitse deelnemers. De onderzoekers zagen dat eerstgeboren kinderen beter scoorden op intelligentietesten, maar ze keken ook naar de invloed van de geboortevolgorde op de Big Five van persoonlijkheid. De studie vond weinig bewijs voor een verband tussen geboortevolgorde en persoonlijkheid.
Je persoonlijkheid is relatief stabiel gedurende je leven
In langetermijn-studies naar persoonlijkheid blijven sommige van de meest belangrijke delen van de persoonlijkheid stabiel gedurende het hele leven. Drie aspecten die veranderen naarmate we ouder worden zijn: angstniveaus, vriendelijkheid en nieuwsgierigheid naar nieuwe ervaringen.
Volgens onderzoeker Paul T. Costa Jr. is er geen bewijs dat onze algemene persoonlijkheden veranderen naarmate we ouder worden. “Wat verandert zijn je rollen en de problemen die voor jou het belangrijkst zijn. Mensen kunnen denken hun persoonlijkheid is veranderd als ze ouder woorden, maar het zijn hun gewoonten die veranderen, hun kracht en gezondheid die verandert, hun verantwoordelijkheden en omstandigheden die veranderen. Dat is niet hetzelfde als hoe ze daar mee omgaan, hun basispersoonlijkheid.”
Persoonlijkheidskenmerken zijn gekoppeld aan bepaalde ziekten
In het verleden werden een aantal verschillende persoonlijkheidskenmerken ervan verdacht bij te dragen aan bepaalde ziekten. Vijandigheid en agressie werden bijvoorbeeld vaak in verband gebracht met hartaandoeningen. De moeilijkheid was dat sommige studies wel een verband aan het licht brachten, maar dat andere studies geen verband aantoonden.
Recentelijk hebben onderzoekers een statistische techniek gebruikt die bekend staat als meta-analyse om eerder onderzoek naar het verband tussen persoonlijkheid en ziekte opnieuw te bekijken. Wat zij ontdekten waren sommige eerder onopgemerkte correlaties tussen neurotische persoonlijkheidskenmerken en vijf ziekten; hoofdpijn, astma, artritis, zweren en hartaandoeningen.
Dieren hebben een duidelijke persoonlijkheid
Lijkt het wel eens alsof je geliefde huisdier een persoonlijkheid heeft die hem volstrekt uniek maakt? Dierenonderzoekers hebben aangetoond dat bijna alle diersoorten (van spinnen tot vogels tot olifanten) hun eigen persoonlijkheid hebben, met voorkeuren, gedrag en eigenaardigheden die gedurende het hele leven blijven bestaan.
Sommige critici suggereren dat dit antropomorfisme vertegenwoordigt, het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan dieren. Maar onderzoekers zijn in staat geweest om consistente gedragspatronen te identificeren die empirisch kunnen worden gemeten en getest.
Persoonlijkheidskenmerken zijn afgeleid uit de taal
Onderzoekers debatteren over hoeveel persoonlijkheidskenmerken er precies bestaan. Gordon Allport stelde voor dat er maar liefst 4.000 verschillende persoonlijkheidskenmerken zijn, terwijl Raymond Cattell er 16 onderscheidde. Tegenwoordig ondersteunen veel persoonlijkheidsonderzoekers de vijf-factor theorie van de persoonlijkheid.
Interessant is dat Allport zijn 4.000 kenmerken destilleerde uit de woorden die we gebruiken om persoonlijkheidstrekken te omschrijven. Cattell verkleinde de lijst aanzienlijk door dubbelingen te schrappen en statistiek toe te passen om gerelateerde kenmerken te koppelen. De ‘Big Five’ zijn weer een verkleining van deze 16. Oorspronkelijk hebben we de kenmerken dus uit de taal gehaald.
Persoonlijkheid beïnvloedt je politieke keuze
Het zal je niet verbazen dat je persoonlijkheid een diepgaand effect kan hebben op je persoonlijke voorkeuren, maar je zou verrast kunnen zijn door hoe ver deze effecten kunnen reiken. Van je keuze van vrienden tot je smaak in muziek, je unieke persoonlijkheid kan bijna elke keuze die je maakt in je dagelijks leven beïnvloeden.
Een onderzoek uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit van Toronto heeft aangetoond dat personen die zichzelf als politiek conservatief identificeerden hoger scoorden op het persoonlijkheidskenmerk ordelijkheid, terwijl degenen die zichzelf als politiek liberaal identificeerden hoger scoorden op empathie.
Onderzoekers denken dat de onderliggende persoonlijkheidsbehoeften om de orde te bewaren of empathie uit te drukken een sterke invloed kunnen hebben op politieke voorkeuren.
Je persoonlijkheid is in te schatten op Facebook
De meeste mensen kunnen online een geïdealiseerde versie van hun echte zelf presenteren. In de meeste online situaties kun je immers de informatie kiezen die je wilt onthullen. Je kan de meest aantrekkelijke foto’s van jezelf posten en je kunt je commentaar bewerken en herzien. Verrassend genoeg ontdekte een studie dat Facebook-profielen eigenlijk heel goed zijn in het overbrengen van je echte persoonlijkheid.
In de studie hebben onderzoekers gekeken naar de online profielen van 236 Amerikaanse studenten. De deelnemers vulden ook vragenlijsten in die zijn ontworpen om persoonlijkheidskenmerken te meten. De waarnemers beoordeelden de persoonlijkheden van de deelnemers op basis van de online profielen, en deze observaties werden vergeleken met de resultaten van de persoonlijkheidsvragenlijsten. De onderzoekers concludeerden dat waarnemers in staat waren om op basis van hun Facebook-profiel de persoonlijkheid van een persoon nauwkeurig in te schatten.
Talrijke factoren kunnen bijdragen aan persoonlijkheidsstoornissen
Ongeveer 10 tot 15% van de volwassenen hebben symptomen van ten minste één persoonlijkheidsstoornis. Onderzoekers hebben een aantal factoren geïdentificeerd die kunnen bijdragen aan het ontstaan van verschillende persoonlijkheidsstoornissen zoals obsessief-compulsieve stoornis en borderline persoonlijkheidsstoornis. Deze factoren omvatten genetica, relaties met collega’s, hoge gevoeligheid, verbaal misbruik en trauma in de kindertijd.
‘Kardinale’ eigenschappen zijn zeldzaam
Psycholoog Gordon Allport beschreef kardinale eigenschappen als eigenschappen die het leven van een individu zo domineren dat de persoon specifiek door die eigenschap wordt geïdentificeerd. Deze kenmerken worden echter als zeldzaam beschouwd. In veel gevallen worden mensen zo bekend om deze eigenschappen dat hun naam synoniem wordt met dat type persoonlijkheid. Denk aan Freudiaans, Machiavellistisch, Don Juan, en Moeder Theresa.
De meeste mensen hebben geen kardinale eigenschap. Hun persoonlijkheid is samengesteld uit een mix van centrale en secundaire eigenschappen. Centrale kenmerken vormen de basis van de persoonlijkheid, terwijl secundaire kenmerken verband houden met voorkeuren, houdingen en situationeel gedrag.
Je huisdier kan informatie over je persoonlijkheid onthullen
In een studie van 4.500 mensen vroegen onderzoekers de deelnemers of ze zichzelf als meer honden- of kattenmensen beschouwden. Deze personen vulden ook een persoonlijkheidsvragenlijst in. De onderzoekers ontdekten dat mensen die zich identificeerden als hondenmensen de neiging hadden om extravert te zijn en anderen te plezieren, terwijl degenen die zichzelf als kattenmensen beschreven meer introvert en nieuwsgierig waren.
Volgens onderzoeker Sam Gosling, een psycholoog aan de Universiteit van Texas-Austin, kunnen deze resultaten belangrijke implicaties hebben op het gebied van huisdiertherapie. Persoonlijkheidsscreenings zouden therapeuten in staat stellen om mensen die een hulpdier nodig hebben of in crisis zijn te matchen met dieren die het meest geschikt zijn voor hun persoonlijkheid.