Dit artikel is geschreven vanuit persoonlijke ervaringen. Omgaan met iemand die een depressie heeft, blijft altijd maatwerk. Blijf kijken naar de persoon die voor je ziet. Wat voor één iemand met een depressie werkt, werkt niet automatisch voor iederéén met een depressie.
Als je zelf niet persoonlijk worstelt met een depressie, dan weet ik zeker dat je iemand kent die dat wel doet. En dat doet pijn, vooral als je het zelf niet hebt meegemaakt en niet weet wat je moet doen. Ik heb meerdere suïcidale depressies gehad en dit is wat ik had gewild dat mensen die naast me stonden zouden doen.
Doe niet alsof je het begrijpt als je het niet begrijpt.
Ja, je bent verdrietig geweest, maar verdriet is geen depressie. Als je niet met een echte depressie hebt geworsteld, begrijp je het niet. Je put uit je eigen ervaringen met verdriet en denkt dat het hetzelfde is. Je advies drukt mij dieper in een depressie, omdat ik de dingen niet kan die jou hebben geholpen je verdriet te overwinnen. Het is alsof je probeert om kanker uit te leggen aan een vijfjarige die alleen een verkoudheid heeft gehad. “Neem vitamine C en je zult je beter voelen”, zegt dat kind. “Hier, eet wat kippensoep.”
Depressie is veel dieper en donkerder dan verdriet, en je kan het niet bedwingen met het gebruikelijke advies. Depressie wordt gekenmerkt door het onvermogen om eruit te kunnen breken. Als je verdrietig bent, herken je dat je je somber voelt en kun je maatregelen nemen. Wanneer je depressief bent weet je ook dat je dat bent, maar je hebt niet de energie, kracht of motivatie om de dingen te doen die je beter kunnen laten voelen. In de meeste gevallen gaat er een slopende apathie mee gepaard. Het kan me dan ook niet meer schelen. Ik beleef geen vreugde meer aan dingen doen die me vroeger vreugde gaven. Ik vind het al moeilijk om zelfs maar een reden te vinden om te bestaan.
Als je nog nooit echt een klinische depressie hebt meegemaakt, probeer dan niet om me te adviseren. Luister en steun.
Red mijn leven door in te spelen op mijn schuld
Als je me door sommige momenten kunt helpen, kun je mijn leven redden. Als ik suïcidaal ben, zeg dan niet “je hebt zoveel om voor te leven”. Dat voel ik niet. Speel in op wat ik nog wel ken: schuld. “Je moeder kan niet zonder je leven. Je kunt je kinderen niet zonder moeder achterlaten. Je vrienden zullen het zichzelf kwalijk nemen dat ze niet genoeg hebben gedaan om te helpen”. Vreemd genoeg werkt dit (bij mij!) omdat je me geen leugens vertelt over dat ik nog iets heb om voor te leven, maar omdat ik nog steeds van mijn familie en vrienden houd en hen geen pijn wil doen.
Haal eventuele pillen uit mijn huis en blijf bij me. Als ik suïcidaal ben, moet je me door dat ene moment heen krijgen. Als ik het eerste moment hebt doorstaan, moet je me door het volgende moment heen krijgen, enzovoorts. En doe het vooral niet alleen, haal professionele hulp erbij.
Steun me op de juiste manier
Ondersteuning van een depressief persoon ziet er heel anders uit dan ondersteuning voor een niet-depressief persoon. Als je me bijvoorbeeld vraagt hoe het met me gaat, kun je verwachten dat ik vertel dat ik het moeilijk heb. Natuurlijk wil je dat het goed gaat, maar ik voel me een mislukking als je reageert met teleurstelling op mijn opmerking dat het slecht gaat.
Stel je voor dat ik kanker heb. Natuurlijk wil je dat ik beter word. Je wilt dat ik de kanker versla. Maar als je vraagt: “Hoe gaat het met je?” moet ik de ruimte krijgen om te praten over hoe ik me voel over het hebben van kanker. Ik moet de vrijheid hebben om te zeggen: “Mijn kanker is er nog steeds, maar ik ga de behandelingen aan, ga naar de bestraling en ik hoop op het beste”. Het moet mogelijk voor me zijn om verdrietig te zijn over het hebben van kanker.
Ik zou me nooit moeten schamen voor het feit dat ik me nog steeds depressief voel. Maar al te vaak reageert een goedbedoelde vriend op me met: “Oh, kom op! Ben je nog steeds zo down?” Dat is wanneer ik begin te denken: “Mijn depressie is te veel voor deze vriendschap. Ze zouden beter af zijn zonder mij. Ik ben een last”.
De steun voor een depressief persoon ziet er zo uit:
- Bied onvoorwaardelijke steun. Laat me weten dat je er voor me bent, hoe lang het ook duurt voordat ik me beter voel.
- Stel vragen. Luister. Geef geen advies.
- Geef je vriendschap. De meeste depressieve mensen worden beter als ze gewoon een iemand hebben om tijd mee door te brengen. Isolatie kan gevaarlijk zijn.
- Maak duidelijk dat het je iets kan schelen. Je kunt het anker zijn dat me op een cruciaal moment aan dit leven gebonden houdt.
Steun altijd mijn gebruik van antidepressiva
Je kan tegen het gebruik van medicijnen zijn, of een fan van volledig natuurlijke oplossingen, of je denkt dat ik moet gaan hardlopen in plaats van pillen te nemen, maar medicatie gebruiken is voor mij letterlijk levensreddend.
Zonder die pillen was ik nu dood. Zonder die pillen kan ik ook niet leren zonder te kunnen. Mijn psychiater schrijft ze voor omdat hij me niet met mijn problemen kan helpen als ik geen vangnet heb.
Als ik diabetes zou hebben, zou je me ook niet veroordelen voor het gebruik van insuline. Geef me liever ondersteuning. Moedig me aan om oplossingen te blijven zoeken. Als je niet tegen me kunt zeggen “Ik ben trots op je”, zeg dan niets.
Je kunt niet zoveel doen, maar je kunt me toch helpen
Als ik begin te zeggen dat ik geen zelfmoord zou willen plegen, maar het niet erg zou vinden als een bus me per ongeluk zou aanrijden, betekent het dat ik moe ben van het proberen. De pijn veroorzaakt door mijn depressie is zo groot en altijd aanwezig dat ik het niet langer wil verdragen. Ik heb het gevoel dat mijn depressie iedereen om me heen beïnvloed.
De stap van ‘niet hier willen zijn’ naar het snel bedenken van een plan is klein. Het bestrijden van depressie is uitputtend. Na een tijdje geloof ik echt dat de mensen van wie ik hou beter af zijn als ik verdwijn. Ik wil het opgeven, ik ben gefrustreerd dat ik te verdrietig en te moe ben om zelfs maar actie te ondernemen om mezelf te doden. Dat is hoe slopend depressie is.
Wees dan de persoon die genoeg om me geeft om betrokken te blijven. Wees de persoon die vraagt: “Hoe gaat het echt met je?”. Wees degene die een film met me kijkt en aanbiedt om te blijven slapen, zodat ik niet alleen ben met gevaarlijke gedachten in het midden van de nacht. Wees de vriend die zegt: “Het is tijd om hulp te halen” als ik niet meer wil. Ik zal je dankbaar zijn.