Nymfomanie of hyperseksualiteit

In de 19e eeuw werd de term ‘nymfomanie’ of ‘nymfomaan’ gebruikt om vrouwen te beschrijven met wat men toen zag als een overmatig seksueel verlangen. Deze benaming vindt zijn oorsprong in een tijdperk waarin de medische en psychologische wetenschappen nog in de kinderschoenen stonden. Seksualiteit, vooral die van vrouwen, was onderhevig aan strikte sociale normen en vooroordelen. Vrouwen met een sterke seksuele expressie werden snel als afwijkend of zelfs ziek beschouwd.

Wat is nymfomanie?

De term ‘nymfomanie’ weerspiegelt een periode waarin vrouwelijke seksualiteit vaak werd gezien door een pathologische lens. Het idee van een ‘excessieve’ seksuele behoefte werd grotendeels bepaald door maatschappelijke verwachtingen rond vrouwelijk gedrag, en niet door een objectief begrip van menselijke seksualiteit.

Met de vooruitgang in de psychologie en seksuologie, en de opkomst van feministische bewegingen, is het begrip ‘nymfomanie’ in onbruik geraakt. De term wordt nu beschouwd als verouderd en stigmatiserend, vooral omdat het een label was dat exclusief op vrouwen werd toegepast, zonder een equivalent voor mannen. Dit weerspiegelt de genderbias en ongelijkheid in de manier waarop seksualiteit historisch werd benaderd.

Tegenwoordig spreken experts over ‘hyperseksualiteitsstoornis’, ‘compulsief seksueel gedrag’ of ‘seksverslaving’, termen die genderneutraal zijn en zich richten op de psychologische aspecten van het gedrag, los van maatschappelijke vooroordelen over wat normale seksualiteit zou moeten zijn. Deze verschuiving markeert een belangrijke stap in het begrijpen en respectvol behandelen van mensen met uitdagingen op het gebied van seksuele gezondheid.

Wat is hyperseksualiteit?

Hyperseksualiteit is een complexe aandoening gekenmerkt door overmatig seksueel verlangen en gedrag. In tegenstelling tot de verouderde en geslachtsspecifieke term ‘nymfomanie’, omvat hyperseksualiteit een breed spectrum van gedragingen en kan het mensen van elk geslacht treffen.

Kenmerken van hyperseksualiteit

Kenmerken van hyperseksualiteit zijn:

• Steeds terugkerende seksuele gedachten of verlangens.
• Moeite om seksueel gedrag te stoppen of te verminderen.
• Veel wisselende seksuele partners.
• Gevoelens als angst, depressie, schuld en schaamte.
• Niet kunnen stoppen, ook als het schadelijk is.
• Veel denken aan of bezig zijn met seks.

Dit kan iemands leven flink verstoren.

Oorzaken van hyperseksualiteit

De exacte oorzaken van hyperseksualiteit zijn complex en veelzijdig. Ze kunnen variëren van psychologische factoren, zoals trauma of stress, tot biologische invloeden, zoals een onbalans in neurotransmitters of de impact van bepaalde medicijnen of neurologische aandoeningen. Ook hersenchemie, omgevingsfactoren en sommige ziektes zoals de ziekte van Parkinson kunnen een rol spelen.

Diagnose en behandeling

De diagnose van hyperseksualiteit is uitdagend, mede omdat het niet formeel is opgenomen in de DSM-5, het handboek dat veel professionals in de geestelijke gezondheidszorg gebruiken. Desondanks gebruiken artsen en therapeuten diverse methoden om hyperseksueel gedrag te beoordelen en te behandelen, inclusief gesprekken over seksuele geschiedenis, gedragingen en de impact ervan op het leven van de persoon.

Behandeling kan bestaan uit:

• Psycho-educatie: leren over hyperseksualiteit.
• Cognitieve gedragstherapie: werken aan gedachten en gedrag.
• Medicijnen: bijvoorbeeld tegen angst of depressie.
• Relatie- of gezinstherapie: communicatie en relaties verbeteren.

Belangrijk is ook de nadruk op zelfzorg en het ontwikkelen van een gezonde levensstijl en copingstrategieën.

Omgaan met hyperseksualiteit

• Een goede dagelijkse routine.
• Gezond slapen en eten.
• Steun zoeken bij anderen.
• Eerlijk zijn over gevoelens en gedrag.
• Vasthouden aan de behandeling.
• Triggers herkennen.
• Supportgroepen bezoeken.

Samenvatting

Nymfomanie was een oude term voor wat we nu hyperseksualiteitsstoornis noemen. Hyperseksualiteit is een complexe aandoening die een diepgaande impact kan hebben op de levenskwaliteit. Een empathische, geïnformeerde en niet-oordelende benadering is cruciaal in de behandeling en ondersteuning van mensen die met deze aandoening leven.