woman covering mouth with sweater

Wat is het verschil tussen verlegenheid en een sociale angststoornis?

Verlegenheid, introversie of mensenschuw gedrag heeft veel gemeen met een sociale angststoornis. Als je je hele leven het gevoel hebt gehad dat je verlegen of introvert bent is het moeilijk te bepalen of het misschien niet sociale angst is. Als ouder van een verlegen kind kun je je ook afvragen of het gedrag normaal is of misschien tekenen zijn van sociale angst.

Lees ook: wat is sociale angst?

Gevolgen van sociale angst

Inherent aan sociale angst is dat het moeilijk is om aandacht te vestigen of jezelf en op je angst. Dat is jammer, want onderzoek toont aan dat bijna 70% van de mensen die lijden aan een sociale angststoornis succesvol behandeld kunnen worden met cognitieve therapie.

Mensen die met sociale angst opgroeien kunnen gewend raken aan de continue angst en een leven creëren dat is gebaseerd op vermijding. Een sociale angststoornis kan een verwoestende invloed hebben op je opleiding, carrière, financiële onafhankelijkheid en persoonlijke relaties. Met onbehandelde sociale angst leven kan leiden tot een geïsoleerde levensstijl, depressies of middelenmisbruik.

Sociale angst of verlegenheid

Mensen met sociale angststoornis voelen zich niet alleen nerveus voordat ze een toespraak houden. Ze kunnen zich al weken of maanden van tevoren zorgen maken over de toespraak, door de angst niet kunnen slapen en tijdens de gevreesde situatie intense symptomen van angst hebben, zoals een bonzend hart, kortademigheid, zweten of trillen.

De symptomen gaan meestal niet weg maar worden erger naarmate de situatie vordert. De persoon met sociale angststoornis realiseert zich meestal dat zijn of haar angst ongegrond is maar is niet in staat om los te komen van de angst.

Helaas wordt sociale angststoornis vaak afgedaan als extreme verlegenheid. Één van de redenem dat veel mensen geen hulp zoeken voor sociale angst is omdat ze zich niet realiseren dat ze een erkende psychiatrische aandoening hebben.

Statistieken tonen aan dat slechts ongeveer 50% van de volwassenen met de stoornis een behandeling krijgt. Degenen die een behandeling zoeken, wachten daar lang mee, 15 tot jaren nadat de symptomen beginnen.

Dit zijn de belangrijkste symptomen die verlegenheid onderscheiden van sociale angststoornis:

  • Een belemmering van het functioneren
  • De intensiteit van de angst
  • De mate van vermijding

Ervaringsverhalen over sociale angst

In dit ebook vertellen 14 mensen met sociale angst hoe hun leven eruitziet. Hoe is de sociale angst in hun leven gekomen, hoe voelt het en hoe gaan ze ermee om? Ze delen hun levensverhaal en reageren op prikkelende stellingen. En ze vertellen wat ze echt nóóit meer willen horen over sociale angst.

Screening op sociale angststoornis

Je arts of psycholoog kan een diepgaand interview afnemen om te bepalen of je aan de criteria voor de diagnose sociale angststoornis voldoet. Als eerste stap kan hij of zij je echter een screeningsmaatstaf laten invullen om te bepalen of een grondiger vervolgevaluatie nodig is.

Eén zo’n screening test is de “Mini-SPIN” (Mini-Social Phobia Inventory) die uit slechts drie vragen bestaat. De Mini-SPIN (en zijn zusterversie de volledige SPIN) werden gecreëerd door Dr. Jonathan Davidson van het Departement Psychiatrie van het Duke University Medical Center.

Studies hebben aangetoond dat de Mini-SPIN een efficiënt hulpmiddel is voor het diagnosticeren van sociale angststoornis bij mensen van verschillende culturen en talen. Om de SPIN in te vullen zal je arts je de volgende drie items laten beoordelen in termen van hoe waar ze voor je zijn op een schaal van 0 tot 4, waarbij 0 “helemaal niet” is en 4 “uiterst aanwezig”:

  1. In verlegenheid gebracht worden of dom overkomen behoren tot mijn ergste angsten.
  2. Angst voor verlegenheid zorgt ervoor dat ik dingen vermijd of niet met mensen spreek.
  3. Ik vermijd activiteiten waarbij ik in het middelpunt van de belangstelling sta.

In het algemeen zijn totaalscores van 6 of hoger een aanwijzing voor mogelijke sociale angststoornis, maar alleen een getrainde psycholoog of psychiater kan een diagnose stellen op basis van een volledig interview. Behalve de SPIN en Mini-SPIN zijn er nog verschillende andere instrumenten die gebruikt kunnen worden om te screenen op sociale angststoornis, waaronder:

  • Fear of Negative Evaluation Scale
  • Liebowitz Social Phobia Scale
  • Social Avoidance and Distress Scale

Hoewel screeningsinstrumenten erg behulpzaam zijn bij het opsporen van mogelijke problemen met sociale angst, is er geen vervanging voor een volledig diagnostisch interview dat door een geestelijk verzorger wordt afgenomen. Je arts zal een volledige beoordeling kunnen geven of je doorverwijzen naar een andere deskundige die meer ervaring heeft met het diagnosticeren van de stoornis.

Conclusie

Als je denkt dat je verlegenheid een symptoom van een sociale angststoornis kan zijn, is het belangrijk om een afspraak te maken met je huisarts of psycholoog. Als je symptomen lange tijd onbehandeld laat, kan dat je angst verergeren en tot andere problemen leiden, zoals depressie of middelenmisbruik.

Er zijn effectieve behandelingen zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) en medicatie beschikbaar, waarvan is aangetoond dat ze helpen bij een sociale angststoornis.

Lees ook: wat is sociale angst?

Herkenning voor mensen met sociale angst

In dit ebook vertellen 14 mensen met sociale angst hoe hun leven eruitziet. Hoe is de sociale angst in hun leven gekomen, hoe voelt het en hoe gaan ze ermee om? Ze delen hun levensverhaal en reageren op prikkelende stellingen. En ze vertellen wat ze echt nóóit meer willen horen over sociale angst.

Bronnen

Scroll naar boven