Zilver voor medisch gebruik: nut, voordelen en gevaren

Colloïdaal zilver, ook wel zilverwater of fijnverdeeld zilver genoemd, is een populaire alternatieve therapie. De voorstanders ervan beweren dat het een effectieve behandeling is voor alle soorten infecties en ziekten, van verkoudheid tot kanker. Het wordt meestal oraal ingenomen, maar sommige producten worden gespoten, geïnhaleerd, in een ader geïnjecteerd of op de huid aangebracht.

Colloïdaal zilver heeft geen bekende functie in het lichaam. Vanwege risico’s verbonden aan het innemen van colloïdaal zilver zijn de effecten hiervan niet getest bij mensen. Colloïdaal zilver heeft geen bekend voordeel bij inname, injectie of inhalatie en kan dan meer kwaad dan goed doen.

Dat wil niet zeggen dat zilver geen gezondheidsvoordelen biedt. Bij plaatselijk gebruik, op de huid, kan colloïdaal zilver helpen bij de genezing en het voorkomen van infecties. Maar ook in dat geval is zilver toxisch en kan het daardoor schadelijk voor je zijn.

Colloïdaal zilver mag sinds 2002 niet meer verkocht worden als voedingssupplement of als levensmiddel. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) is in 2016 begonnen met het handhaven van dit verbod.

Wat is colloïdaal zilver?

Colloïdaal zilver is de term die wordt gebruikt om kleine zilverdeeltjes te beschrijven die in een vloeistof zweven (suspensie). De grootte van de zilverdeeltjes in colloïdaal zilver kan variëren, maar sommige zijn zo klein dat ze nanodeeltjes worden genoemd. Dit betekent dat ze minder dan 100 nanometer groot zijn en onzichtbaar voor het blote oog.

Voordat moderne antibiotica werden ontwikkeld werd colloïdaal zilver gebruikt als een universeel geneesmiddel voor verschillende infecties en ziekten, van tuberculose en artritis tot herpes en kanker.

Onlangs is het weer populair geworden als vervanging van antibiotica of andere medische behandelingen van bacteriële, virale en schimmelinfecties. Een klein aantal mensen beweert ook dat het kan helpen bij de behandeling van ziekten zoals de ziekte van Lyme, tuberculose en zelfs hiv.

Potentiële gezondheidsvoordelen

Voorstanders geloven dat het supplement kan helpen bij de wondgenezing, huidaandoeningen kan verbeteren en ziekten zoals griep, longontsteking, herpes, ooginfecties, gordelroos, kanker en AIDS kan voorkomen of behandelen. Colloïdaal zilver zou een antibacteriële en antiseptische werking hebben wanneer het oraal wordt ingenomen of op een wond wordt gedruppeld.

Veel van deze beweringen worden ondersteund door reageerbuisonderzoeken waarin is aangetoond dat colloïdaal zilver een krachtige antibacteriële, antivirale, schimmelwerende en ontstekingsremmende werking heeft. Er zijn echter geen onderzoeken gedaan naar de effecten van het innemen van colloïdaal zilver bij bij mensen. De verwachting is dat colloïdaal zilver geen onderscheid maakt tussen je eigen cellen en cellen van ziekteverwekkers. Het brengt waarschijnlijk net zoveel schade aan jezelf als aan de ziektekiemen toe.

• Antibacterieel
  Voor de ontdekking van antibiotica was colloïdaal zilver een populaire antibacteriële behandeling. Reageerbuisstudies hebben aangetoond dat colloïdaal zilver een breed scala aan bacteriën kan doden. Dit heeft zich vertaald naar het gebruik ervan in sommige gezondheidsproducten zoals wondcrèmes, wondverbanden en medische apparatuur.
  Er zijn geen onderzoeken gedaan naar de effecten van het innemen van colloïdaal zilver bij bacterie-infecties bij mensen.
• Antiviraal
  Voorstanders van colloïdaal zilver beweren ook dat het antivirale effecten kan hebben in je lichaam. Sommige studies hebben gesuggereerd dat verschillende soorten zilvernanodeeltjes kunnen helpen virale verbindingen te doden. Maar er zijn ook studies waaruit blijkt dat colloïdaal zilver ineffectief is bij het doden van virussen, zelfs in de reageerbuis.
  Er zijn geen onderzoeken gedaan naar de effecten van het innemen van colloïdaal zilver bij virusinfecties bij mensen.
• Schimmelwerend
  Colloïdaal zilver zou ook in staat zijn om schimmelinfecties te behandelen. Een reageerbuisstudie toonde aan dat het de groei van sommige schimmelstammen kan stoppen.
  Er zijn geen onderzoeken gedaan naar de effecten van het innemen van colloïdaal zilver bij schimmelinfecties bij mensen.

Wondgenezing

In een aantal studies is het gebruik van zilverhoudende verband op huidzweren en wonden onderzocht. Veel van deze onderzoeken hebben aangetoond dat de zilverdeeltjes antibacteriële eigenschappen hebben die helpen bij de behandeling van diabetische zweren, huidtransplantaties, bedzweren, necrotizerende fasciitis en andere ernstige huidletsels.

Een studie uit 2018 uit Iran concludeerde dat een zalf met zilveren nanodeeltjes in staat was om de huidontsteking tijdens de genezing te verminderen en de hergroei van de huid te versnellen in vergelijking met mensen die een placebo kregen. Dit suggereert dat het gebruik van zilverhoudende producten op korte termijn in wondbehandelingen gebruikt kan worden.

Hoe werkt colloïdaal zilver?

Het is onbekend hoe colloïdaal zilver precies werkt. Onderzoek suggereert dat het hecht aan eiwitten op de celwanden van bacteriën, waardoor hun celmembranen worden beschadigd. Hierdoor kunnen zilverionen de cellen binnendringen waar ze kunnen interfereren met de metabole processen van de bacterie en het DNA beschadigen, wat leidt tot de dood van de cel.

De effecten van colloïdaal zilver varieert afhankelijk van de grootte en vorm van de deeltjes van zilver en hun concentratie in een oplossing. Een groot aantal kleine deeltjes heeft een groter oppervlak dan een kleiner aantal grote deeltjes. Als gevolg hiervan kan een oplossing die meer en kleinere zilvernanodeeltjes bevat meer zilverionen vrijgeven.

Zilverionen komen vrij uit de zilverdeeltjes als ze in contact komen met vocht, zoals lichaamsvloeistoffen. Ze worden beschouwd als het biologisch actieve deel van colloïdaal zilver dat het zijn geneeskrachtige eigenschappen geeft.

Veiligheid en bijwerkingen

Iedereen wordt blootgesteld aan extreem kleine hoeveelheden zilver per dag. Het zit in zeer kleine hoeveelheden in drinkwater, voedsel en zelfs de lucht die je inademt. Deze hoeveelheden zilver zijn veilig. Maar een grote blootstelling aan zilver is toxisch, bijvoorbeeld bij langdurig gebruik van een zilverhoudende voedingssupplement of werk dat je blootstelt aan grote hoeveelheden zilver.

Commercieel beschikbare colloïdale zilveroplossingen kunnen sterk variëren in de manier waarop ze worden geproduceerd en het aantal en de grootte van de zilverdeeltjes die ze bevatten. Deze deeltjes kunnen je cellen infiltreren dus worden ze beschouwd als een waarschijnlijk gezondheidsrisico.

De zilverdeeltjes kunnen zich geleidelijk aan ophopen en inbedden in de organen en weefsels, vooral in de huid. Na verloop van tijd kan dit leiden tot een permanente, misvormende aandoening die argyrie heet.

• Zilverafzetting op de huid (agyrie)
  Het grootste risico bij chronische blootstelling aan colloïdaal zilver is argyrie. Argyrie is een aandoening die de huid een blauwgrijze kleur geeft door een opeenhoping van zilvermetaaldeeltjes. Het tandvlees wordt meestal eerst aangetast, waarna de huid, de ogen, de nagels en de diepere weefsellagen worden gevolgd. Hoofdpijn, vermoeidheid en myoclonische aanvallen kunnen ook voorkomen.
• Zilverafzetting op de organen (agyrie)
  Zilverafzettingen kunnen ook voorkomen in de darmen, lever, nieren en andere organen. Hoewel het niet duidelijk is welke toxiciteit zilver heeft voor de interne organen, hebben dierstudies aangetoond dat buitensporig hoge niveaus de nier- en leverfunctie kunnen verstoren, het centrale zenuwstelsel kunnen beschadigen en het vrijkomen van calcium uit de botten in de hand kunnen werken.
• Zilverallergie
  Een ander gevaar is zilverallergie, maar dat komt maar weinig voor.

Er zijn verschillende sterfgevallen geweest die in verband worden gebracht met het gebruik van colloïdaal zilver, waaronder een casusverslag waarin een 71-jarige man stierf na het oraal innemen van een dagelijkse dosis colloïdaal zilver gedurende vier maanden.

Het toepassen van colloïdaal zilver op je huid wordt beschouwd als minder riskant dan het drinken van zilverdeeltjes. Als de oplossing echter zeer kleine nanodeeltjes bevat, kunt je deze via je huid absorberen. Als je zilver vaak gebruikt op een open wond kunt je lokale argyrie krijgen.

Interacties

Colloïdaal zilver interacteert met een aantal medicijnen door het verminderen van hun effectiviteit, het verhogen van de bijwerkingen, of het verminderen van de leverfunctie als het geneesmiddel wordt gebruikt. Mogelijke interacties komen voor met onder andere:

• Anti-aritmische geneesmiddelen zoals Cordarone (amiodarone)
• Antischimmelmiddelen zoals Diflucan (fluconazool) en Sporanox (itraconazool)
• Levothyroxine, gebruikt om schildklierproblemen te behandelen
• Methotrexaat, gebruikt voor de behandeling van auto-immuunziekten
• Penicillamine, gebruikt voor de behandeling van reumatische artritis
• Quinolone-antibiotica, waaronder Cipro (ciprofloxacine) en Penetrex (enoxacine)
• Statines zoals Pravachol (pravastatine) en Zocor (simvastatine)
• Tetracycline-antibiotica, waaronder Achromycine (tetracycline) en Minocine (minocycline)
• Tylenol (acetaminofen)

Andere medicijninteracties zijn mogelijk, dus licht je arts in als je colloïdaal zilver gebruikt, zelfs voor kortdurend gebruik.

Is het het proberen waard?

Zilver maakt waarschijnlijk je eigen cellen net zo goed dood als die van ziektekiemen. Zilver is toxisch. Colloïdale zilverproducten kunnen sterk variëren in hun samenstelling, dus hun effecten kunnen ook sterk variëren. Zilver heeft geen functie in je lichaam en geen bekende voordelen bij orale inname, injectie of inhalering.

Gezien deze risico’s en het gebrek aan bewezen voordelen is het gebruik van colloïdale zilverproducten geen goed idee. Een mogelijke uitzondering daarop is kortdurend gebruik bij wondgenezing.

Als je besluit om een colloïdaal zilverproduct te kopen voor kortdurend gebruik kies dan voor een product dat duidelijk de concentratie op het productetiket aangeeft en ga voor een lage dosis zilver.