Afkicken van nicotine

Nicotine is een stimulerend middel dat in tabaksplanten wordt aangetroffen. Tabaksproducten bevatten naast nicotine meer dan 7.000 chemische stoffen en veel daarvan hebben invloed op de manier waarop je je dagelijks voelt, maar nicotine is de drug die je verslaafd houdt aan het roken.

Nicotine is één van de meest gebruikte drugs ter wereld en het is net zo verslavend als cocaïne of heroïne. Nicotineproducten bestaan onder meer uit sigaretten, sigaren, pijp, pruimtabak, snuiftabak, tabaksvrije snuss of nicotinezakjes, waterpijp en e-sigaretten.

Afkicken van nicotine kan leiden tot een groot aantal fysieke en psychische symptomen, waardoor je je zowel lichamelijk als geestelijk gestresst en angstig kunt voelen. Kennis over wat je kunt verwachten als je stopt met nicotine-inname helpt je om deze fase beter te doorstaan.

Wat doet nicotine met je lichaam?

Nicotine is een uiterst verslavende drug. Bij inademing of inname wordt de nicotine snel geabsorbeerd in het bloed en is binnen 10 seconden in je hersenen. Nicotine brengt daar een aantal chemische reacties teweeg die tijdelijke gevoelens van plezier en concentratie veroorzaken.

Nicotine activeert dezelfde beloningstrajecten in de hersenen als andere drugs zoals cocaïne of amfetaminen, zij het in mindere mate. Onderzoek heeft aangetoond dat nicotine het dopaminegehalte in de hersenen verhoogt, een neurotransmitter die verantwoordelijk is voor gevoelens van plezier en welzijn.

De chemische reacties omvatten ook het vrijkomen van catecholamines zoals adrenaline. Fysiek verhoogt adrenaline je hartslag en bloeddruk. Rokers en vapers kunnen een snelle, oppervlakkige ademhaling en het gevoel van een razendsnelle hartslag ervaren.

Adrenaline vertelt het lichaam ook om overtollige glucose in de bloedbaan weg te zetten. Nicotine beteugelt daarmee ook de eetlust en kan op complexe wijze bijdragen aan gewichtsverlies.

Nicotine veroorzaakt een reeks van effecten op zowel het lichaam als de geest, waaronder:

• verminderde eetlust
• verbeterde stemming
• beter geheugen
• verhoogde alertheid
• betere concentratie
• verhoogde activiteit in de darmen
• verhoogde productie van speeksel en slijm
• verhoogde hartslag
• verhoogde bloeddruk
• zweten
• misselijkheid
• diarree

Je bouwt snel een tolerantie voor nicotine op, waardoor je meer nodig hebt om het gewenste effect te bereiken. Dit is een van de redenen waarom het zo moeilijk, maar niet onmogelijk, is om te stoppen met roken of vapen.

Wat doet afkicken van nicotine met je lichaam?

Nicotine is uiterst verslavend en bij regelmatig gebruik leert je lichaam elke dag een bepaalde hoeveelheid nicotine te verwachten. Als je die niet krijgt kan de ontwenning intens zijn, maar het is wel tijdelijk. De nicotine-craving zal uiteindelijk voorbijgaan zolang je er niet aan toegeeft.

Eigenlijk kick je als nicotineverslaafde voortdurend af van nicotine. Het effect van nicotine is zeer tijdelijk, waardoor je steeds een nieuwe sigaret, vape of kauwgumpje nodig hebt om de afkickverschijnselen van nicotine tegen te gaan.

Je moet continu nicotine blijven innemen om je net zo goed te voelen als iemand die niet verslaafd is aan nicotine. Als je stopt is dit de allerlaatste keer dat je de nicotine-craving hoeft mee te maken.

Zodra je stopt met roken of nicotine gebruiken kun je verwachten dat je hoofd je zal proberen te overtuigen om te roken. Dit wordt “junkie-denken” genoemd, en het zal na verloop van tijd afnemen als je het negeert.

Mogelijke symptomen van nicotine-ontwenning zijn:

• intens verlangen naar nicotine
• tintelingen in de handen en voeten
• zweten
• misselijkheid en buikkrampen
• verstopping en flatulentie 
• hoofdpijn
• hoesten
• keelpijn
• droge mond
• slapeloosheid
• verminderd concentratievermogen
• prikkelbaarheid
• depressie
• angst en onrust
• verhoogde eetlust en gewichtstoename
• vermoeidheid
• druipende neus
• griep
• pijnlijke tong en/of tandvlees
• samengeknepen borstkas of pijn in de borst

Hoe lang blijft nicotine in je systeem?

Nicotine (in de vorm van een sigaret, pijp of e-sigaret) wordt meestal geabsorbeerd in het lichaam via de longen en de membranen in de mond en keel. Het kan ook worden geabsorbeerd in je maag-darmkanaal (via pruimtabak, nicotinegom en zuigtabletten) of je huid als je een nicotinepleister gebruikt.

Als je cold turkey stopt met roken zal de meeste nicotine de eerste dag al uit je lichaam verdwenen zijn, hoewel de exacte timing verschilt van persoon tot persoon. Cotinine, een belangrijke afbraakstof van nicotine, is een aantal dagen langer detecteerbaar in het bloed, het speeksel en de urine.

Nicotine wordt voornamelijk in de lever gemetaboliseerd en wordt via de nieren en de ontlasting uitgescheiden. Hoe lang het in je systeem blijft hangt af van vele factoren, waaronder leeftijd, gewicht, type, frequentie van gebruik, en hydratatie en fysieke activiteit niveaus.

De geschatte duur is:

• Urinetest: Twee tot vier dagen
• Bloedonderzoek: Twee tot vier dagen
• Speekseltest: Een tot vier dagen
• Haarfollikeltest: Tot 90 dagen

Als je een nicotinevervangende therapie met nicotinepleisters of -kauwgum gebruikt verlaag je het nicotinegehalte in de loop van de voorgeschreven therapie. Dit verlicht de symptomen van nicotine-ontwenning.

Omgaan met het afkicken en de trek

Dit deel van het stoppen met roken is niet te vermijden: de nicotine moet je lichaam verlaten. Er een aantal stappen die je kunt nemen om de nicotine-ontwenning beter uit te houden:

Eet goed

Het eten van een gebalanceerd, gezond dieet zal helpen om je lichaam te voeden terwijl het zich herstelt van het gebruik van sigaretten. Goede brandstof is gelijk aan goede energie.

Nieuwe ex-rokers verlangen vaak naar zoete en zoute snacks om het verlangen om te roken te temperen. Dit soort voedsel zet net als sigaretten het vrijkomen van dopamine in onze hersenen aan. Als je te veel snacks eet heeft dat echter een negatieve invloed op je fysieke en psychische welzijn.

Aangezien sommige chemicaliën in sigaretten ons lichaam kunnen ontdoen van essentiële vitaminen is het ook slim om te overwegen een multivitamine toe te voegen aan je dagelijkse voeding.

Beweeg

Net als bij voedsel en nicotinemzorgt lichaamsbeweging er ook voor dat onze hersenen dopamine aanmmaakt. Stap naar buiten voor een wandeling of ga naar de sportschool. Het zal je mentaliteit en je fysieke welzijn verbeteren.

Drink water

Een goede hydratatie is altijd belangrijk maar nog meer als je afkickt van nicotine. Je lichaam maakt zich los van giftige stoffen en water helpt om ze uit te spoelen. Het drinken van een groot glas water als je naar nicotine verlangt kan ook helpen om de gedachte te doorbreken.

Adem

In die eerste dagen van het stoppen met roken kan het aanvoelen alsof je dag bestaat uit één lang verlangen om te roken. De waarheid is dat de drang om te roken meestal maar drie tot vijf minuten duurt. Probeer eens diep adem te halen als je de drang op voelt komen. Dat zal je helpen om de drang op een meer ontspannen manier te laten varen.

Neem genoeg rust

Vermoeidheid komt vaak voor tijdens de nicotine-ontwenning. Als je moe bent probeer dan een dutje te doen of ga aan het eind van de dag iets eerder dan normaal naar bed.

Als je juist last hebt van slapeloosheid probeer dan een paar uur voor het slapen gaan een lange wandeling te maken om je lichaam klaar te maken voor de slaap.

Leid jezelf af

Maak een korte lijst van manieren om jezelf plotseling uit een negatief denkpatroon te kunnen halen. Verander abrupt wat je aan het doen bent en je gedachten zullen ook verschuiven van de neerwaartse spiraal.

Zoek ondersteuning

Sluit je aan bij stoptober, een online forum of app, of zoek een stoppen-met-roken-maatje: ondersteuning helpt.

Geef jezelf de tijd

Succesvol door de nicotine-onthouding komen is een noodzakelijke stap in je genezing van een nicotineverslaving, en dat is pas de helft van de strijd. Je moet vervolgens ook nog je de mentale associaties die je hebt met roken herprogrammeren. Dit deel van het herstel neemt meer tijd in beslag, maar het is ook niet zo intens als afkicken van nicotine.

Het is een kwestie van je leven leren leven zonder een sigaret in je hand. Je moet leren omgaan met situaties die de drang tot roken opwekken. Zodra je dat doet verander je de associatie en de volgende keer is het makkelijker.

Geef jezelf een volledig jaar rookvrij leven en je zal waarschijnlijk nooit meer willen beginnen.

Lees ook: gezondheidsvoordelen van stoppen met roken