de negen teamrollen van belbin

De negen teamrollen van Belbin

Een effectief team vereist een verscheidenheid aan persoonlijkheidstypen die verschillende rollen kunnen aannemen. Teamrollen toewijzen volgens de sterke en zwakke punten van de medewerkers is een effectieve manier om een team op te bouwen. Mensen doen het beter bij taken die op hun sterke punten steunen.

Je kunt de Belbin-teamrollentest oftwel de Belbin Team Inventory test gebruiken om effectief teamrollen vast te stellen door de motivaties en doelstellingen van alle teamleden in kaart te brengen.

Let op: De Belbin-methode is zeer populair, maar er is ook veel kritiek op vanwege de slechte validiteit en betrouwbaarheid ervan. Als je deze methode gebruikt wees dan voorzichtig met de betekenis die je hecht aan je resultaten en zie het niet als een gezondheids-, psychologisch of professioneel loopbaanadvies.

Wat is de Belbin-teamrollentest?

Meredith Belbin bedacht de Belbin Team Inventory test om de ideale rollen vast te stellen die personen binnen een team kunnen aannemen. Om persoonlijkheidstrekken met de Belbin-test te meten evalueren deelnemers hun eigen gedrag en krijgen ze feedback van waarnemers en vergelijken die met elkaar.

De resultaten laten dan zien voor welke van de negen rollen je teamleden het meest geschikt zijn. Mensen kunnen echter eigenschappen vertonen die hen in staat stellen meer dan één rol op zich te nemen, wat betekent dat je een evenwichtig team kunt samenstellen uit een willekeurig aantal mensen, zolang je maar alle rollen meeneemt.

Je kunt de officiele Belbin-test online doen. Er zijn ook websites die gratis de test aanbieden, maar de vraag is hoe nauwkeurig die zijn. Voor een indicatie is het in ieder geval interessant er eentje te proberen.

De Belbin-test verschilt van de Myers-Briggs Type Indicator test. De laatste is een psychometrische test die je persoonlijkheidstype onthult, terwijl de Belbin-test een gedragstest is die vaststelt welke eigenschappen je vertoont van negen mogelijke teamrollen.

Wat zijn de negen teamrollen van Belbin?

De negen Belbin-teamrollen zijn beschrijvingen van functietaken die in drie brede categorieën vallen: denkgerichte rollen, actiegerichte rollen en mensgerichte rollen. Inzicht in elke rol die een teamlid kan spelen kan je helpen om als team efficiënter te werken.

Brononderzoeker (mensgericht)

Gebruikt een leergierige aard en sociaal netwerk om ideeën te vinden.

Brononderzoekers zijn extraverte mensen die aanleg hebben voor netwerken. Het zijn positieve en enthousiaste mensen die graag nieuwe mogelijkheden verkennen en nieuwe ontwikkelingen onderzoeken. Hoewel ze niet per se zelf met nieuwe ideeën komen, zijn ze wel bedreven in het oppikken van ideeën van anderen.

Door hun extraverte persoonlijkheid zijn brononderzoekers goed in het leggen van nieuwe zakelijke contacten en het voeren van daaropvolgende onderhandelingen. Ze zijn ook getalenteerd in het vinden van nieuwe ideeën en mogelijkheden en die terugbrengen naar het team.

Pluspunten

  • Uitbundig, enthousiast
  • Onderzoekt kansen en ontwikkelt contacten

Valkuilen

  • Kan over-optimistisch zijn
  • kan zijn interesse verliezen als het aanvankelijke enthousiasme voorbij is

Coördinator (mensgericht)

Focust de doelstellingen, haalt talent naar boven en delegeert.

Deze rol heette voorheen ‘voorzitter’.

Coördinatoren hebben uitstekende intermenselijke en communicatieve vaardigheden. Ze bekleden gewoonlijk managementposities, maar hun managementstijlen zijn heel anders dan die van vormers. Waar vormers via richtlijnen managen, geven coördinatoren de voorkeur aan een meer democratische aanpak die open communicatie inhoudt.

In plaats van zich te concentreren op het bereiken van de doelen van de organisatie, concentreren coördinatoren zich meestal op het helpen van teamleden bij het bereiken van hun individuele doelen. Ze zijn gewoonlijk goed in het opsporen van talent in een team en het benutten ervan om de doelstellingen van de groep te bereiken. Coördinatoren zijn gewoonlijk rustige en vertrouwensvolle personen die bedreven zijn in het delegeren van werk.

Coördinatoren zijn nodig om ervoor te zorgen dat het team de sterke punten van elk lid op de juiste manier gebruikt. Omdat ze de neiging hebben brede perspectieven te hebben, kunnen coördinatoren teams met uiteenlopende persoonlijkheden en vaardigheden aansturen.

Pluspunten

  • Volwassen, zelfverzekerd. signaleert talent
  • Verduidelijkt doelen.

Valkuilen

  • Kan als manipulatief gezien worden
  • Kan zijn eigen deel van het werk afschuiven.

Groepswerker (mensgericht)

Helpt de hechting van het team door het vereiste werk op te sporen en te voltooien.

Groepswerkers zijn gewoonlijk extraverte mensen met een milde en vriendelijke instelling. Ze hebben de neiging goed te luisteren en zijn bedreven in het goed laten functioneren van een team als een eenheid. Als groepswerkers merken dat andere teamleden hun werklast niet aankunnen, zullen ze waarschijnlijk ingrijpen en helpen. Groepswerkers zijn zeer aanpasbaar en veelzijdig, wat hen in staat stelt effectief met uiteenlopende mensen om te gaan en plotselinge veranderingen het hoofd te bieden.

Groepswerkers zijn onmisbare teamleden omdat ze harmonie binnen een team tot stand brengen. Ze zijn bedreven in het oplossen van intermenselijke problemen binnen een team en steunen ook leden die zich verwaarloosd kunnen voelen. Hierdoor zijn groepswerkers meestal populair bij collega’s en klimmen ze vaak op tot hogere functies.

Pluspunten

  • Samenwerkend, opmerkzaam en diplomatiek
  • Luistert en vermijdt wrijving

Valkuilen

  • Kan besluiteloos zijn in moeilijke situaties
  • Heeft de neiging confrontaties uit de weg te gaan

Monitor (denkgericht)

Kijkt logisch en oordeelt onpartijdig over opties.

De monitor neemt beslissingen op basis van feiten en rationeel denken, in tegenstelling tot emoties en instincten. Monitors zijn gewoonlijk serieuze personen die uitblinken in kritisch denken en strategische planning. Als er een uitdaging in een project zit zullen monitors alle invalshoeken en mogelijkheden zorgvuldig overwegen en dan een inzichtelijke oplossing bedenken. Monitors zijn vaak eenlingen die zich liever niet inlaten met het leven van collega’s, wat bijdraagt tot hun objectiviteit.

Monitors werken het best wanneer zich uitdagingen voordoen die een geavanceerd analytisch vermogen en scherpzinnige probleemoplossing vereisen. Omdat ze consequent doeltreffende beslissingen kunnen nemen, bekleden monitors vaak leidinggevende functies.

Pluspunten

  • Nuchter, strategisch en scherpzinnig
  • Ziet alle mogelijkheden en oordeelt nauwkeurig

Valkuilen

  • Mist soms de gedrevenheid en het vermogen om anderen te inspireren
  • Kan overdreven kritisch zijn

Bedrijfsman (actiegericht)

Stippelt een werkbare strategie uit om die zo efficiënt mogelijk uit te voeren.

In het Engels heet deze rol ‘implementer’ en ‘implementeerder‘ zou een betere Nederlandse rolnaam zijn.

Bedrijfsmannen of implementeerders zijn organisatoren die graag hun omgeving structureren en orde handhaven. Omdat het praktische mensen zijn maken implementeerders graag concrete plannen van abstracte ideeën.

implementeerders zijn zeer gedisciplineerde en zelfbeheerste personen die hun eigenbelang terzijde kunnen schuiven om zich te concentreren op de behoeften van een team of een organisatie. Hoewel implementeerders gewoonlijk de voorkeur geven aan gevestigde manieren van doen, kun je ze waarschijnlijk overhalen tot verandering als je kunt bewijzen dat het positieve resultaten zou opleveren.

implementeerders zijn meestal de ruggengraat van organisaties, omdat ze werkbare strategieën uitvoeren om ervoor te zorgen dat het team taken snel en doeltreffend afrondt. Deze praktische en ijverige teamleden zijn het die ervoor zorgen dat doelen tastbare successen worden.

Pluspunten

  • Praktisch, betrouwbaar, efficiënt
  • Zet ideeën om in acties en organiseert werk dat gedaan moet worden

Valkuilen

  • Kan een beetje star zijn
  • Kan traag op nieuwe mogelijkheden reageren

Plant (denkgericht)

Is zeer creatief en goed in het oplossen van problemen op onconventionele manier.

Planten zijn vrijdenkers en creatieve mensen die originele ideeën produceren en vernieuwende nieuwe manieren van doen voorstellen. Zoals ook het geval is met de andere twee denkgerichte rollen werken planten het liefst alleen. De meeste teams en bedrijven accepteren dit, want het creatieve denken van de plant leidt meestal tot vernieuwende oplossingen en baanbrekende concepten.

Hoewel planten misschien niet passen in het traditionele concept van hoe een teamlid moet handelen zijn ze van onschatbare waarde voor een team of organisatie. Zoals de naam al zegt zijn planten de teamleden die groei en vooruitgang bewerkstelligen.

Pluspunten

  • Creatief, vindingrijk, vrijdenkend
  • Genereert ideeën en lost moeilijke problemen op

Valkuilen

  • Kan details negeren
  • Kan te veel in beslag genomen worden om effectief te communiceren
  • Kan verstrooid of vergeetachtig zijn

Specialist (denkgericht)

Brengt diepgaande kennis van een belangrijk aandachtsgebied in het team.

De specialist is een teamlid dat een expert is op een bepaald gebied. Omdat een specialist diepgaande kennis hebben over een beperkt onderwerp, zullen ze meestal alleen bijdragen als een taak hun gebied van deskundigheid vereist. Net als monitors zijn specialisten vaak een eenling, dus deel uitmaken van een team is voor hen niet vaak vanzelfsprekend.

Specialisten zijn van onschatbare waarde, want ze leveren deskundige technische kennis die weinigen anders kunnen. Vaak zal het management voorstellen en projecten uitwerken op basis van de kennis van deze specialisten. Hoewel specialisten het idee om in een team te zitten een uitdaging vinden zijn ze erg innemend en behulpzaam als het over hun vakgebied gaat en zullen er waarschijnlijk geen moeite mee hebben hun kennis te delen met juniorleden die willen leren.

Pluspunten

  • Zelfsturend en toegewijd.
  • Brengt specialistische kennis en vaardigheden in

Valkuilen

  • Heeft de neiging op een smal front bij te dragen
  • Kan stil blijven staan bij de technische details

Vormer (actiegericht)

Houdt het team in beweging en zorgt dat men geen focus of momentum verliest.

Vormers zijn extraverte mensen die de neiging hebben zichzelf en anderen te pushen om resultaten te bereiken. Het zijn dynamische en gedreven personen die teamleden kunnen motiveren en inspireren. Ondanks alle uitdagingen die op hun pad kunnen komen, blijven vormers positief en lijken ze onder druk goed te gedijen. Vormers houden ervan normen uit te dagen om unieke doelen en strategieën te creëren. Het is meestal van vitaal belang om één vormer te hebben om het team verder te helpen in zijn missie.

Omdat vormers geboren leiders zijn die de neiging hebben resultaten te boeken, komen ze snel hogerop in organisaties. Ze handelen besluitvaardig in crisissituaties en stuwen vooruitgang.

Pluspunten

  • Uitdagend, dynamisch, gedijt onder druk
  • Heeft de drive en moed om hindernissen te overwinnen

Valkuilen

  • Kan geneigd zijn tot provocatie
  • Kan humeurig worden als dingen niet snel genoeg gaan
  • Kan soms gevoelens van mensen kwetsen

Zorgdrager (actiegericht)

Maakt het werk af, zoekt de onregelmatigheden en doet een kwaliteitscontrole.

In het Engels heet deze rol ‘completer/finisher’ en ‘vervolmaker‘ zou een betere Nederlandse rolnaam zijn.

Zorgdragers of vervolmakers zijn introverte personen die tijdens belangrijke stadia van een project aan kwaliteitsbewaking doen. Het zijn vaak perfectionisten die het vermogen hebben fijne details op te merken, waardoor ze afgewerkte taken of producten nauwkeurig op fouten kunnen onderzoeken. Omdat vervolmakers naar perfectie streven zijn ze geneigd hetzelfde te verwachten van de mensen om hen heen.

Organisaties hebben vervolmakers nodig om ervoor te zorgen dat teams werk van hoge kwaliteit afleveren. Vervolmakers zijn vooral waardevol in werkomgevingen waar precisie en het naleven van deadlines essentieel zijn.

Pluspunten

  • IJverig, gewetensvol, nauwgezet
  • Vindt fouten
  • Polijst en perfectioneert

Valkuilen

  • Kan zich onnodig zorgen maken
  • Kan alles zelf doen en niet delegeren.
  • Is soms te perfectionistisch

Meer leren over Belbin? Bekijk deze interessante boeken

Lees ook: Myers-Briggs Type Indicator test

Scroll naar boven