De afgelopen jaren is er wereldwijd een storm aan nieuwsberichten geweest over groepen mensen in parken en bij bushaltes die ineens in elkaar zakten en comateus bleven liggen of staan. Ook op social media werd het fenomeen bekend en ‘zombie-spotten’ werd een rage. Foto’s van de zogenaamde zombies werden op facebook, twitter en in reguliere media geplaatst.
De oorzaak van het in elkaar zakken? Een paar trekken van synthetische cannabis, ook bekend als K2 of Spice. Deze drugfamilie treft niet alleen de hersenen maar ook het lichaam drastisch: het kan leiden tot het uitschakelen van de fundamentele geestelijke vermogens van mensen en een verhoogd risico op epileptische aanvallen, maar ook tot chronische maagpijn, overgeven, nierproblemen en hartkloppingen. En het kan dodelijk zijn.
In Nederland is deze ‘zombiedrugs’ nog niet populair, mogelijk omdat wij legale alternatieven hebben. De synthetische versie was tot 2013 ook relatief uniform en legaal beschikbaar. Maar sinds het naar illegaliteit is verbannen is het een onvoorspelbare drug geworden die expliciet gericht is op een aantal van de meest kwetsbare groepen in de samenleving.
Inhoud van dit artikel:
Wat is de zombiedrugs K2 of Spice?
K2 of Spice zijn de meest bekende merknamen van synthetische marihuana. Deze klasse drugs, voluit synthetische cannabinoïde-receptor-agonisten (SCRA’s) genaamd, binden aan receptoren in het brein die fundamentele functies als slaap, eetlust en libido regelen.
De drugs lijkt op THC, het actieve bestanddeel in marihuana, omdat het bindt aan dezelfde receptoren, maar waar THC de cannabinoïde- of CB1-receptoren in een gedeelte van je hersenen activeert, lijkt het erop dat K2 of Spice alle CB1 receptoren volledig bezet. Dit betekent dat ze heel verschillende effecten kunnen hebben.
Spice wordt meestal in China of India vervaardigd en ingevoerd door criminele bendes, die de drug oplossen in een oplosmiddel als aceton en het op gedroogde plantaardige stoffen spuiten. Het oplosmiddel verdampt en de geïnfuseerde stoffen zijn klaar om te worden gebruikt. K2 of Spice bestaat daarom uit een mengsel van gedroogd plantaardig materiaal, meestal kruiden maar soms ook snoeiafval. Het ziet er een beetje uit als potpourri.
Het plantaardige materiaal zorgt ervoor dat de drugs natuurlijker schijnen, of meer lijken op marihuana, maar de actieve stof heeft geen verband met het materiaal waar het op is gespoten. Hoewel synthetische drugs zich normaal meer lenen voor een gestandaardiseerde hoeveelheid werkzame stof dan hun plantaardige tegenhangers, is de chemische samenstelling van synthetische cannabinoïden op dit moment vaak erg inconsistent. Elke batch van de drugs kan enorm variëren in sterkte en ook de inhoud van de stoffen verschilt. De drug kan ook daarom ernstige bijwerkingen veroorzaken.
K2 of Spice wordt verkocht onder verschillende merknamen, of verpakt als wierook of kunstmest. Het wordt gerookt in joints of waterpijpen, of gedronken als een kruidenthee. Sommige gebruikers kunnen het ook mengen met marihuana of er een vloeibare vorm van kopen en die met e-sigaretten roken.
De potentie van de SCRA’s die circuleren op straat overtreft die van de meeste andere drugs. Straatheroïne vormt rond 100-200 mg een actieve dosis, een typische lijntje cocaïne bevat 75-100 mg, maar de meeste SCRA-varianten zijn actief bij slechts 1 mg. Dat maakt nauwkeurige dosering praktisch onmogelijk.
Waar komt de synthetische marihuana of cannabis vandaan?
De synthetische marihuana werd oorspronkelijk door wetenschappers in medische laboratoria ontworpen om bij onderzoek naar drugs te gebruiken. Ze wilden begrijpen hoe mogelijke nieuwe geneesmiddelen zouden kunnen worden gebruikt om verschillende aandoeningen te behandelen. De SCRA’s veroorzaakten ongewenste bijwerkingen en de geneesmiddelengiganten staakten hun onderzoek.
Jarenlang werden deze stoffen vergeten en de blauwdrukken voor de vervaardiging ervan bleven in de archieven van de universiteiten liggen. Sinds het internet is de toegang tot informatie een stuk gemakkelijker geworden. Mensen die drugs produceren spitten de wetenschappelijke literatuur door om nieuwe producten voor de markt te maken. Drugfabrikanten gebruikten de aanwijzingen in de onderzoeken om een nieuwe drugs te maken die ze -in eerste instantie- legaal konden verkopen.
Spice kwam eind jaren 2000, begin jaren 2010 op in gevangenissen, waar het gemakkelijk binnengesmokkeld kon worden. Het is een ideale drug om de verplichte drugstests in de gevangenis te omzeilen. De meeste tests kunnen het niet detecteren en het mist de bekende geur van cannabis, zodat het stiekem kan worden gerookt.
In Nederland is spice nog niet zo populair, maar in landen waar het moeilijker is om aan cannabis te komen of strenger wordt gecontroleerd, zoals de Verenigde Staten, Duitsland en Engeland, is het wel populair, vooral onder mensen met weinig geld. In Manchester gebruikt naar schatting 95% van alle daklozen een synthetische marihuana. Het is een relatief goedkope drug en het kan je bewusteloos maken en je leven doen vergeten.
Inmiddels is de verkoop in de meeste landen illegaal, maar dat drukt de populariteit van de drugs die je alles doet vergeten niet. Er zijn ook nog niet veel detox-programma’s voor de grootste getroffen groep, de dakloze verslaafden, beschikbaar.
Welke effecten heeft K2 / Spice op mensen die ze gebruiken?
Omdat het onderzoek naar SCRA’s werd stopgezet mist er inzicht in hoe ze in het lichaam werken. Er is beperkt onderzoek naar de effecten van synthetische wiet op de hersenen, maar onderzoekers weten wel dat synthetische cannabinoïden een sterker effect teweegbrengen dan marihuana en dat gebruikers daardoor een verhoogd risico kunnen lopen.
K2 of Spice geeft effecten die vergelijkbaar zijn met marihuana, waaronder:
- Ontspanning
- Euforie (intens geluk)
- Een verhoogd bewustzijn van mensen en dingen om je heen
Omdat synthetische cannabinoïden krachtiger zijn kan de high intenser zijn dan bij marihuanagebruik.
Synthetische cannabinoïden kunnen gevaarlijke bijwerkingen hebben zoals:
- Cataconie of bewusteloosheid
- Hoge bloeddruk
- Kortademigheid
- Angst
- Misselijkheid en overgeven
- Bloed ophoesten
- Snelle hartslag of hartkloppingen
- Overvloedig zweten
- Verwarring
- Nierbeschadiging
- Agitatie en angst
- Paranoia
- Epileptische aanvallen
- Hallucinaties — dingen zien of horen die niet echt zijn
- Psychose — verlies van contact met de realiteit
- Dood
Spice en andere synthetische cannabinoïden zijn aanzienlijk krachtiger dan cannabis. Hun effecten zijn waarschijnlijk zo veelomvattend en potentieel schadelijk omdat de CB1-receptoren waarop deze synthetische drugs zijn gericht in veel verschillende gebieden in de hersenen voorkomen.
De geheugeneffecten zijn waarschijnlijk afkomstig van CB1-receptoren in de hippocampus, de temporale kwab kan de reden zijn waarom deze drugs epileptische aanvallen kunnen veroorzaken, en de gevaarlijke cardiale, respiratoire en gastro-intensinale effecten zijn waarschijnlijk te wijten aan het aantal CB1-receptoren in de hersenstam.
In gepubliceerde casusbeschrijvingen in het tijdscrift Pediatrics worden drie tieners beschreven die in het ziekenhuis werden opgenomen na gebruik van synthetische cannabinoïden. Deze patiënten vertoonden verschillende gradaties van catatonie (een onvermogen om te reageren op verbale of fysieke stimulatie, inclusief pijn), een verhoogde hartslag, agitatie, angst, duizeligheid, hoofdpijn, overmatig zweten, vertraagde spraak en verwardheid. Twee van de patiënten herstelden binnen drie tot vier uur tot normaal functioneren, terwijl de derde patiënt een nacht in het ziekenhuis werd gehouden.
K2/Spice-producten worden daarnaast, vooral sinds ze illegaal zijn, soms vermengd met andere stoffen. In New Haven in de Amerikaanse staat Connecticut zijn in 2018 bijvoorbeeld in een park 76 mensen onwel geworden na het gebruik van K2/Spice. Deze batch van de drug bevatte de sterke pijnstiller fentanyl, qua chemische samenstelling vergelijkbaar met zware morfine. Er zijn ook gelijksoortige incidenten met batches waar rattengif in is vermengd.
Kun je verslaafd raken aan K2 / Spice?
Zoals bij elke krachtige drug is het mogelijk verslaafd te raken aan synthetische marihuana. Langdurige gebruikers van deze drugs ontwikkelen tolerantie en afhankelijkheid.
- Tolerantie betekent dat je lichaam niet meer op dezelfde manier op de drug reageert, en dat je er steeds meer van moet nemen om dezelfde effecten te krijgen.
- Afhankelijkheid betekent dat je de drug moet blijven nemen om ontwenningsverschijnselen zoals hoofdpijn, onrust en prikkelbaarheid te voorkomen.
Onderzoeken hebben aangetoond dat zelfs gebruikers die slechte ervaringen hebben met de drug meer van de drug willen.
De ontwenningsverschijnselen van synthetische marihuana zijn over het algemeen dezelfde als die van marihuana en omvatten misselijkheid, diarree, angst, woede, agressie, prikkelbaarheid, slapeloosheid, verminderde eetlust en hunkeren naar drugs.
Het overwinnen van een verslaving aan synthetische marihuana kan worden bereikt door middel van gerichte gedragstherapie, counseling en andere bewezen behandelingen.
Bronnen
- American Association of Poison Control Centers: “Synthetic Cannabinoid Data: July 31, 2018.”
- Michael Baumann, PhD, chief, Designer Drug Research Unit, National Institute on Drug Abuse Intramural Research Program.
- Brain Research Bulletin: “International trends in spice use: Prevalence, motivation for use, relationship to other substances, and perception of use and safety for synthetic cannabinoids.”
- CDC: “About synthetic cannabinoids.”
- Clinical Pharmacology & Therapeutics: “Cannabinoid abuse and addiction: Clinical and preclinical findings.”
- Current Psychiatry Reports: “Adverse effects of synthetic cannabinoids: Management of acute toxicity and withdrawal.”
- Drug and Alcohol Dependence: “Synthetic cannabinoids: Epidemiology, pharmacodynamics, and clinical implications.”
- Drug Policy Alliance: “Synthetic Cannabinoid Fact Sheet.”
- William Fantegrossi, PhD, associate professor, pharmacology and toxicology, College of Medicine, University of Arkansas for Medical Sciences.
- Illinois Department of Public Health: “Fourth Death Related to Synthetic Cannabinoids,” “More Synthetic Cannabinoids Cases.”
- National Institute on Drug Abuse: “What are Synthetic Cannabinoids?” “What is Marijuana?”
- NPR: “Connecticut Health Officials Respond to Synthetic Marijuana Overdoses.”
- The American Journal of the Medical Sciences: “Synthetic Cannabinoids.”
