Het wordt steeds duidelijker dat het overleven van een kritieke ziekte een grote kans geeft op blijvende lichamelijke, cognitieve en psychische schade. Veel intensive-care-patiënten ervaren na hun opname langdurige ernstige beperkingen in het dagelijks functioneren.
Post-intensive-care-syndroom, Post-ic-syndroom of PICS beschrijft de verzameling van deze gezondheidsproblemen.
Over PICS
Dankzij medische en technologische ontwikkelingen overleven steeds meer patiënten een opname op een intensive care (IC), maar veel van hen krijgen juist door die opname vervolgens te maken met een verminderde kwaliteit van leven.
Het Post-intensive-care-syndroom (PICS) beschrijft de verzameling van gezondheidsaandoeningen die vaak voorkomen bij patiënten die kritieke ziekte en intensieve zorg overleven.
Lichamelijke klachten
De best onderkende vorm van het syndroom is de lichamelijke disfunctie die algemeen bekendstaat met de Engelstalige term ICU-acquired weakness (ICU-AW).
- Doordat patiënten op de IC continu stil liggen, treedt er versneld spierzwakte op.
- Ook medicijnen, zoals corticosteroïden en neuromusculaire blokkers, versterken dat aftakelingsproces.
- Door zuurstoftekort kan het brein beschadigen, waardoor de centrale aansturing van de zenuwen niet meer goed verloopt.
- Gewrichten kunnen stijf en pijnlijk worden en zijn patiënten vaak kortademig en erg moe.
Cognitieve klachten
Op cognitief gebied zie je stoornissen in:
- concentratie
- korte termijngeheugen
- plannen
- organiseren van dagelijkse activiteiten.
Tot tachtig procent van de patiënten die een levensbedreigende ziekte overleven ervaart deze belemmeringen. Het effect van cognitieve disfunctie is significant. Werkloosheid is niet ongewoon vanwege de moeite met uitvoerende taken, zoals boekhouden en feiten of gebeurtenissen onthouden.
De meeste patiënten met cognitieve belemmeringen die met PICS samenhangen, tonen binnen een jaar verbetering of volledig herstel.
Psychische klachten
Vooral psychische problemen komen veel voor. Een op de drie patiënten lijdt aan angst en depressies en een op de vijf krijgt posttraumatische stress. Hoe langer iemand op een IC ligt, hoe groter al die risico’s zijn.
Depressie en angst zijn de twee meest voorkomende geestelijke gezondheidsproblemen bij mensen met PICS. De mogelijke geestelijke gezondheidsproblemen zijn echter veel groter. Dementie en posttraumatische stress-stoornis (PTSS) en waanbeelden zijn ook manifestaties van het syndroom.
Hoewel ze niet volledig begrepen worden, zijn angst en waanideeën bij patiënten met PICS waarschijnlijk verbonden met waanideeën die sommige mensen tijdens hun verblijf op de IC verwerven, in plaats van feitelijke herinneringen.
Er wordt gedacht dat medisch geïnduceerde sedatie kan bijdragen aan de vorming van deze waanzinnige herinneringen door het risico op delirium en hallucinaties te verhogen.
Risicofactoren
Risicofactoren omvatten:
- ernstige sepsis
- acuut respiratoire distress syndroom
- respiratoir falen
- trauma, hypoglykemie
- hypoxemie.
Langdurige immobiliteit en diepe sedatie (verdoving) kan een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van de gezondheidsproblemen.
Slaappatroonstoornis, een veel voorkomend probleem op de IC, is ook een waarschijnlijke boosdoener.
Andere risicofactoren zijn:
- een leeftijd onder de 50 jaar
- vrouwelijke sekse
- lager opleidingsniveau
- reeds bestaande invaliditeit
- alcoholmisbruik
- reeds bestaande angst, depressie en PTSS.
PICS voor familieleden (PICS-F)
Voor familieleden is de ic-opname eveneens een traumatische ervaring. Zij kunnen het post-ic-syndroom bij familieleden (PICS-F) ontwikkelen: PTSS, angst- en paniekstoornis, depressie en/of een verstoorde rouwverwerking. Tot 30% van de familieleden en verzorgers ervaren stress, angst en symptomen van depressie die onder de categorie PICS-F vallen.
Waarom word je steeds verliefd op hetzelfde type?
Lees het in het artikel Lovemaps: de verborgen blauwdruk van onze liefde.
Boekentip:
Een toekomst zonder vroeger (Sammie Wolf)
Sammie is begin twintig en worstelt met de gevolgen van onveilige hechting en emotionele verwaarlozing. Het ontbreken van een emotioneel veilige basis in haar jeugd sijpelt door in haar volwassen leven. In de openhartige verhalen in Een toekomst zonder vroeger deelt Sammie hoe een onveilige hechting en emotionele verwaarlozing voor haar voelen, en hoe ze zichzelf steeds beter leert begrijpen.