great white shark

Beschikbaarheidsheuristiek: wat je je herinnert is meer waarschijnlijk

De menselijke geest is een ongelooflijk complex en efficiënt instrument, maar het is niet zonder zijn eigenaardigheden. Een van die eigenaardigheden is de manier waarop we beslissingen nemen en oordelen vellen op basis van informatie die het meest beschikbaar is. Dit fenomeen staat bekend als de beschikbaarheidsheuristiek of Availability heuristic.

Wanneer je een beslissing probeert te nemen kan het zijn dat een aantal gerelateerde gebeurtenissen of situaties onmiddellijk in je gedachten opkomen. Als gevolg daarvan zou je kunnen oordelen dat die gebeurtenissen frequenter of waarschijnlijker zijn dan andere. Je hecht meer waarde aan deze informatie en hebt de neiging om de waarschijnlijkheid en de kans dat soortgelijke dingen in de toekomst gebeuren te overschatten.

Denkfout:
Iets dat ik me kan herinneren is waarschijnlijker
dan andere mogelijkheden

Lees meer over denkfouten in cognitieve bias

Voorbeelden in het dagelijks leven

  • Persoonlijke ervaringen: Als je onlangs hebt gehoord dat een vriend ziek is geworden na het eten in een bepaald restaurant is de kans groot dat je dat restaurant voorlopig vermijdt, ook al eten er dagelijks honderden mensen zonder problemen.
  • Aankoopbeslissingen: Stel je voor dat je een bepaald product wilt kopen en je herinnert je een advertentie die je onlangs hebt gezien. Je bent misschien geneigd om voor dat merk te kiezen, simpelweg omdat het gemakkelijker te herinneren is.
  • Media en angst: Als je berichten over haaienaanvallen op het nieuws hebt gezien kun je bang zijn om te gaan zwemmen in de oceaan, ondanks het feit dat de kans op een haaienaanval extreem klein is. De levendige beelden op het scherm maken de dreiging voelbaarder en dus beschikbaarder.

Hoe langer je je bezig houdt met een gebeurtenis, hoe meer het beschikbaar zal zijn in je hoofd en hoe waarschijnlijker je het vindt dat dit daadwerkelijk zal plaatsvinden. Ook overdreven media-aandacht voor een gebeurtenis kan dit effect veroorzaken.

Waarom vertrouwen we op deze heuristiek?

Er is te veel informatie in de wereld om alles grondig en systematisch te evalueren. Door te vertrouwen op wat direct beschikbaar is in onze herinnering, kunnen we snel beslissingen nemen zonder te worden verlamd door overanalyse.

De valkuilen

De beschikbaarheidsheuristiek kan handig zijn, maar kan ook leiden tot vervormde percepties. Soms denk je dat iets heel zeldzaams waarschijnlijk zal gebeuren. Omdat deze gebeurtenis zo ongewoon is krijgt ze in je hoofd een grotere betekenis, waardoor je ten onrechte veronderstelt dat de gebeurtenis veel vaker voorkomt dan in werkelijkheid het geval is.

  • Overgeneralisatie: Je zou kunnen aannemen dat jouw herinneringen representatiever zijn voor de werkelijkheid dan ze werkelijk zijn.
  • Negeren van statistieken: Je zou echte statistieken en feiten over het hoofd kunnen zien, omdat je meer vertrouwt op persoonlijke ervaringen.
  • Bevestigingsbias: De beschikbaarheidsheuristiek kan ook samengaan met de bevestigingsbias, waarbij je vooral informatie opmerkt en onthoudt die past bij jouw bestaande overtuigingen.

Tenslotte

De beschikbaarheidsheuristiek speelt een cruciale rol in hoe je oordeelt en beslissingen neemt. Door te vertrouwen op informatie die je je gemakkelijk herinnert, kun je sneller beslissingen nemen. Het is essentieel om je bewust te zijn van deze mentale shortcut om mogelijke valkuilen te vermijden. Door een stap terug te nemen en een breder scala aan informatie te overwegen, kun je weloverwogen en beter geïnformeerde keuzes maken in je dagelijks leven.

Scroll naar boven