Acting out als afweermechanisme

Sommige mensen kunnen beter door handelen (acting) dan door het verbaliseren (praten) hun innerlijke toestand uitdrukken. Acting out betekent dat je omgaat met stress door acties uit te voeren in plaats van bepaalde gevoelens te erkennen en te dragen. Dit is vaak gedrag waarbij je destructief en agressief handelt, zonder rekening te houden met de negatieve gevolgen daarvan.

Acting out wordt vaak gebruikt als synoniem voor impulsiviteit. Het kan leiden tot middelenmisbruik, eetstoornissen, zelfverminking, suïcidaal gedrag of andere zelfdestructie. Acting out kan zich ook tegen anderen richten, bijvoorbeeld in de vorm van criminaliteit, woede-uitbarstingen of geweld.

Wat is een afweermechanisme?

Wanneer je moeilijke emoties of impulsen hebt zoek je vaak naar manieren om met deze ongewenste gevoelens om te gaan. In tegenstelling tot bewuste strategieën die we gebruiken om met dagelijkse stress om te gaan, werken deze afweermechanismen op een volledig onbewust niveau. Ze zijn een manier waarop je geest onbewust probeert je angst te verminderen en je emotioneel evenwicht te herstellen.

Sigmund Freud was de eerste die sprak over psychologische afweermechanismen tegen angst en stress, en Anna Freud was de eerste die afweermechanismen definieerde. Na deze oorspronkelijke definitie gingen onderzoekers echter verder op zoek naar andere mogelijke afweermechanismen. Één daarvan is acting out.

Lees ook: de psychologische afweermethoden volgens Anna Freud

Hoe werkt acting out als afweermechanisme?

Acting out is het uitvoeren van extreem gedrag om uitdrukking te geven aan gedachten of gevoelens, als je niet in staat bent om je emoties of gedachten te verwerken door ze onder woorden te brengen. De term acting out slaat op een breed scala van gedrag waarbij je een ontlading door middel van actie hebt zonder rekening te houden met de negatieve gevolgen ervan.

Bijvoorbeeld: in plaats van te zeggen: “Ik ben boos op je”, kan je als je acting out als afweermechanisme gebruikt een boek naar iemand gooien, of iemand proberen te slaan. Dit kan als een stressontlading werken en vaak helpt het tijdelijk je om je je kalmer en vrediger te voelen.

Een driftbui van een kind is een vorm van acting out als hij of zij zijn zin niet krijgt van een ouder. Automutilatie kan ook een vorm van acting out zijn, waarbij je in lichamelijke pijn uitdrukt wat je emotioneel niet kunt verdragen. Acting out kan ook vechten, ruzie maken, of stelen inhouden.

Wat veroorzaakt acting out?

De psychologische factoren die acting out uitlokken zijn vaak ingewikkeld. Veel voorkomende problemen die iemand tot acting out aanzetten zijn:

• Problemen met eigenwaarde: Mensen die denken dat ze niet in staat zijn een taak uit te voeren kunnen acting out gebruiken om de ander af te leiden.
• Aandachtsproblemen: Mensen (vooral kinderen) zoeken vaak aandacht. Als ze niet de positieve aandacht krijgen die ze willen kunnen ze acting out gebruiken om negatieve aandacht te krijgen.
• Verlangen naar macht: Mensen die niet in staat zijn situaties en omgeving naar hun hand te zetten reageren soms opstandig omdat ze zo het gevoel krijgen controle over hun daden te hebben.
• Persoonlijkheidsstoornissen: Persoonlijkheidsstoornissen die tot acting out leiden komen zijn:
  • borderline persoonlijkheidsstoornis
  • histrionische of theatrale persoonlijkheidsstoornis
  • narcistische persoonlijkheidsstoornis
  • antisociale persoonlijkheidsstoornis
  • Bij kinderen kan ADHD in verband gebracht worden met acting out.

Wat zijn de symptomen van acting out?

De tekenen of symptomen van acting out zijn heel divers, afhankelijk van welke actie je voorkeur heeft om stress te verlagen:

• het beschadigen of vernielen van eigendommen
• andere mensen of huisdieren kwaad doen of bedreigen
• automutilatie
• liegen
• stelen
• excessief roken, overmatig alcohol drinken of drugsmisbruik
• risicovolle seksuele activiteit
• veelvuldige driftbuien en ruzies
• voortdurende woede en opstandigheid
• van werk wegblijven, spijbelen van school of slechte prestaties op werk / school

Als symptomen langer dan zes maanden duren bij jezelf, bij je naaste of bij je kind, of als ze steeds ongepaster worden, kun je het beste een arts of psycholoog raadplegen.

Omgaan met iemand die acting out als afweermechanisme gebruikt

• Stel grenzen: Stel duidelijke en gedetailleerde grenzen. Wees consequent met je regels en de consequenties voor het overtreden van die regels. Als je duidelijk bent zal de ander minder snel geneigd zijn om acting out te doen.
• Houd het positief: Geef je naaste extra aandacht, lof, of een cadeautje als het goed gaat. Vermijd een heftige reactie of extra aandacht als hij of zij acting out gedrag vertoont.
• Blijf kalm: Neem je tijd om je eigen stresssignalen te erkennen en te verminderen. Als je kalm blijft ben je beter in staat om op de juiste manier op iemands gedrag te reageren.
• Vat het niet persoonlijk op: Meestal zijn de acties geen directe aanval tegen jou. Hij of zij gebruikt dit gedrag, soms onbewust, om met een gevoelige kwestie om te gaan. Als je emotioneel gekwetst raakt kun je te overstuur zijn om de werkelijke reden achter het gedrag te komen.

Conclusie

Als mensen woedeuitbarstingen hebben, ruzie maken, stelen, of ander ongeremd en ongepast gedrag vertonen, spreekt je van “acting out”. De redenen voor dit gedrag zijn ingewikkeld, maar meestal is het het resultaat van onderdrukte emoties en gevoelens.

Acting out kan voortkomen uit onderliggende aandachtsproblemen, machtsstrijd, gebrek aan zelfvertrouwen, of persoonlijkheidsstoornissen. Duidelijke verwachtingen handhaven met een kalme, positieve aanpak kan een heel eind helpen om de situatie te bezweren. Als je je overweldigd voelt, aarzel dan niet om een psycholoog te raadplegen.