Wat is Research Domain Criteria (RDoC)?

wat is research domain criteria (rdoc)?

Momenteel worden psychische stoornissen op basis van symptomen vaak ingedeeld in categorieën, zoals depressie of persoonlijkheidsstoornis. Research Domain Criteria (RDoC) is een kader om psychische stoornissen integraal te onderzoeken op basis van de neurowetenschap. In plaats van categorieën staan er in RDoC zogenaamde domeinen centraal. Gedrag wordt gezien in een spectrum, van normaal tot abnormaal.

Wat is de meerwaarde van RDoC?

De centrale vraag van RDoC is: Wat is het onderliggende ziekteproces dat je symptomen veroorzaakt? Het is daarin niet zozeer van belang dat je een cluster van symptomen hebt die samen als depressie zijn bestempeld. Elk symptoom dat je hebt wordt onafhankelijk geïdentificeerd en teruggeleid naar de neurobiologische wortels.

Dit onderzoekskader kan worden gezien als een heel nauwgezette manier om naar psychische aandoeningen te kijken, en naar hoe je ze kan behandelen. Stel je voor dat je symptomen van depressie ervaart. Een psycholoog zou je volgens de DSM diagnosticeren met depressie en je zou vervolgens gesprekstherapie of medicatie krijgen. Met RDoC wordt echter elk van je klachten onafhankelijk van elkaar onderzocht op de onderliggende biologische en neurologische oorzaken, en daarop wordt de beste behandeling voor je bepaald.

Het doel van RDoC is om onderzoek aan te moedigen dat de onderliggende oorzaken van psychische aandoeningen identificeert en hoe deze te behandelen. Dit kader is ontworpen om verschillende wetenschappen en informatiebronnen te integreren, zoals genetica, moleculen, cellen, circuits, gedrag, fysiologie en zelfrapportage.

Ontstaan RDoC

In 2008 kondigde het National Institute of Mental Health (NIMH) aan dat “het komende decennium wordt gewijd aan de toepassing van de verworven kennis op patiëntenpopulaties die lijden aan geestelijke gezondheidsproblemen.” Het zou het “decennium van de patiënt” worden. Een belangrijke voorgestelde wijziging bestond uit het opnemen van een dimensionale benadering van psychische stoornissen.

Psychische ziekten kregen volgens het NIMH niet altijd de aandacht die ze verdienen, en mensen met een psychische aandoening kregen niet de behandeling die ze nodig hebben, omdat onderzoekers bleven zoeken naar het gen, de biomerker of de psychologische factor die een verzameling symptomen voorspelt die volgens een categorisatiemodel als de DSM één stoornis is.

Hoewel de voorgestelde methodologie met domeinen tot interessante discussies in de werkgroepen leidde die bezig waren met de herziening van de DSM, is ze niet opgenomen in de DSM-5. NIMH-directeur Thomas Insel betoogde dat patiënten beter verdienden. Daarom lanceerde het NIMH het Research-Domain-Criteria-(RDoC)-raamwerk om nieuwe manieren te bieden voor het classificeren van geestelijke ziekten op basis van dimensies van waarneembare gedrags- en neurobiologische maatregelen.

Hoe is RDoC opgebouwd?

De matrix van RDoC is een tweedimensionale tabel, waarbij over de rijen de verschillende functiedomeinen genoteerd staan en de kolommen de verschillende ‘units of analysis’, niveaus van het onderzoek, beslaan.

Empirisch onderzoek wordt ingedeeld naar 5 functiedomeinen:

  1. negatieve waardesystemen, verantwoordelijk voor een reactie op een negatieve situatie of context, zoals angst, verdriet en verlies,
  2. positieve waardesystemen, verantwoordelijk voor een reactie op een positieve situatie of context, zoals blijdschap,
  3. cognitieve systemen,
  4. sociale systemen,
  5. regulerende systemen, verantwoordelijk voor bijvoorbeeld slapen en waken, en de energiebalans.

Deze domeinen kunnen worden onderzocht op verschillende niveaus, de zogenaamde ‘units of analysis’, die per kolom worden aangegeven. De verschillende units of analysis zijn genetica, moleculen, cellen, circuits, gedrag, fysiologie en zelfrapportage.

Wat zijn de aannames van RDoC?

RDoC is gebaseerd op deze aannames:

  • diagnoses moeten gebaseerd zijn op zowel de biologie als de symptomen.
  • psychische stoornissen zijn stoornissen in de hersenen. Binnen de categorie stoornissen in de hersenen wordt een onderscheid gemaakt tussen neurologische stoornissen en psychische stoornissen, omdat neurologische stoornissen aanwijsbare laesies vertonen in de hersenen en mentale stoornissen niet. Psychische stoornissen zijn gedefinieerd als verstoringen in de hersencircuits.
  • verstoringen in de hersencircuits kunnen worden onderzocht met technieken uit de neurowetenschap, zoals elektrofysiologie, neuro-imaging en nieuwe methoden om verbindingen zichtbaar te maken.
  • Het in kaart brengen van verschillende aspecten van aandoeningen zal de ontwikkeling van gerichte behandelingen bevorderen.

Wat is het verschil tussen RDoC en andere systemen?

RDoC is niet ontworpen om de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders’ (DSM) of International Classification of Diseases (ICD) te vervangen, althans niet op dit moment. Het doel is een onderzoekskader te scheppen, vooral omdat het NIMH ervoor heeft gekozen om de DSM niet langer te gebruiken als criterium voor klinisch onderzoek.

  • RDoC is dimensioneel in plaats van categorisch. Het beschrijft gedrag van normaal tot abnormaal, in plaats van in termen van wel/niet een klinische diagnose hebben.
  • RDoC werkt door het bekijken van hersenen en gedrag en die vervolgens te koppelen aan klinische symptomen. De DSM en de ICD werkt andersom, het deelt eerst klinische categorieën in en bepaalt dan wat er in die categorieën past.
  • RDoC bevat een breder scala aan gegevens zoals genetica, biologie en fysiologie, de DSM en ICD bevatten alleen symptoomrapporten of observaties.
Scroll naar boven