Affective Deprivation Disorder (AfDD) of het Cassandra-effect

affective deprivation disorder (afdd) of het cassandra-effect

Een gebrek aan intimiteit en empathie kan leiden tot een moeilijke relatie. De emotioneel gezonde partner van iemand die weinig emotionele wederkerigheid kan bieden kan daardoor zelf depressieverschijnselen krijgen.

Dit wordt in de volksmond wel eens het Cassandra-effect genoemd, naar een waarzegger in de Griekse mythologie die juiste voorspellingen deed maar door niemand geloofd werd. Onderzoeker Maxine Aston heeft hiervoor de term Affective Deprivation Disorder (AfDD) vastgelegd, voor emotioneel ‘normale’ partners van mensen met een psychische stoornis.

Onderzoek naar de theorie

Aston onderzocht haar theorie van AfDD eerst onder echtgenoten van een partner met een gediagnosticeerd Asperger Syndroom. Deze neurotypische, emotioneel “normale” echtgenoten vertoonden diepgaande psychologische effecten als gevolg van hun gebrek aan emotionele verbinding. De problemen ontstaan doordat je bij je partner een stukje emotionele wederkerigheid mist, wat allerlei klachten tot gevolg kan hebben:

  • een laag zelfbeeld
  • nervositeit
  • depressie
  • boosheid
  • schuldgevoelens
  • identiteitscrisis
  • overspannenheid/burn-out.
  • eetproblemen
  • slaapstoornissen
  • Post Traumatische Stress Stoornis

Aston verbreedde uiteindelijk haar onderzoeksgroep naar echtgenoten van mensen met andere aandoeningen zoals eetstoornissen, PTSS, diverse persoonlijkheidsstoornissen en middelenmisbruik. Met deze partners is ook sprake van minder emotionele betrokkenheid. Uiteindelijk vatte ze AfDD samen als een relationele stoornis van partners van mensen met alexithymie.

Lees ook: Wat is alexithymie: geen woorden voor emoties

Criteria Affective Deprivation Disorder (AfDD)

Affective Deprivation Disorder (AfDD) is een relationele stoornis die het gevolg is van de emotionele deprivatie die soms wordt ervaren door de partner (of het kind) van personen met een laag emotioneel/empathisch quotiënt of alexithymie.

Om in aanmerking te komen voor de diagnose AfDD moeten sommige of alle van de volgende indicatoren in elke categorie aanwezig zijn:

Eén partner moet voldoen aan de criteria voor een diagnose van één of meer van de volgende:

  • Lage Emotionele Intelligentie
  • Alexithymie
  • Laag empathiequotiënt

Relatieprofiel omvat een of meer van de volgende

  • Veel relationeel conflict
  • Huiselijk geweld: emotioneel of fysiek
  • Verminderde tevredenheid in huwelijk of relatie
  • Verminderde relatiekwaliteit

Mogelijke psychologische symptomen van AfDD

  • Laag gevoel van eigenwaarde.
  • Gevoelens van verwarring.
  • Gevoelens van woede, depressie en angst
  • Schuldgevoelens.
  • Verlies van jezelf/depersonalisatie
  • Fobieën – sociale angst/agorafobie
  • Posttraumatische stress

Mogelijke psychosomatische gevolgen

  • Vermoeidheid
  • Slapeloosheid
  • Migraine.
  • Gewichtsverlies of gewichtstoename.
  • PMT/ problemen met menstruatie
  • ME (myalgische encefalomyelitis).
  • Slecht werkend immuunsysteem

AfDD lijkt op SAD

De gemakkelijkste manier om AfDD te begrijpen is door het in verband te brengen met winterdepressie, Seasonal Affective Disorder (SAD). SAD wordt veroorzaakt door gebrek aan zonlicht, wat een neurochemische onevenwichtigheid in de hersenen kan veroorzaken.

De symptomen van SAD doen zich gewoonlijk elke winter voor, ze beginnen tussen september en november en gaan door tot maart of april. De diagnose kan worden gesteld na drie of meer opeenvolgende winters waarin de symptomen blijven terugkomen. Symptomen zijn:

  • Slaapproblemen: Moeite om wakker te blijven, of een verstoorde nachtrust
  • Lethargie: Gevoel van vermoeidheid en onvermogen om de normale routine uit te voeren
  • Overeten: hunkeren naar koolhydraten en zoet voedsel
  • Depressie: Gevoelens van verdriet, schuld en verlies van eigenwaarde, soms hopeloos, soms apathisch
  • Sociale problemen: geirriteerd of geprikkeld reageren en de wens om sociale contacten te vermijden
  • Angstgevoelens: Spanning en onvermogen om stress te verdragen
  • Verlies van libido: Verminderde interesse in seks en lichamelijk contact
  • Stemmingswisselingen: Bij sommige SAD-patienten extreme stemmingen en korte periodes van hypomanie (overactiviteit) in de lente en de herfst.
  • De meeste mensen die aan SAD lijden, hebben een verzwakt immuunsysteem tijdens de winter, en zijn vatbaarder voor infecties en andere ziekten.

Waar SAD te maken heeft met een tekort aan zonlicht, gaat AfDD over een tekort aan emotionele wederkerigheid. De symptomen van een SAD-patiënt zijn vergelijkbaar met die van een AfDD-patiënt. Maar voor de AfDD-patiënt is een ander menselijk wezen dat onbedoeld verantwoordelijk is voor hun emotionele deprivatie.

Emotionele wederkerigheid, liefde en erbij horen zijn essentiële menselijke behoeften; als niet aan deze behoeften wordt voldaan en de reden waarom niet wordt begrepen, kan dit gevolgen hebben voor je geestelijke en lichamelijke gezondheid.

Behandeling AfDD

AfDD is een gevolg van de relationele situatie, daarom is het mogelijk manieren te vinden om dit recht te zetten. Net zoals zonlicht het evenwicht herstelt in SAD kunnen emotionele input en begrip het evenwicht herstellen in de persoon die getroffen is door AfDD.

Relaties waarbij één partner alexithymie heeft, kunnen werken als beide partners samenwerken om hun verschillen te begrijpen en een betere manier van communiceren te ontwikkelen, emotionele expressie te tonen en lief te hebben die voor beiden werkt.

De volgende behandelingspunten kunnen worden onderzocht met mensen die lijden aan AfDD:

  • Opnieuw opbouwen van eigenwaarde
  • Jezelf laten horen
  • Kijken naar je negatieve reacties
  • Kijken naar je zelfbeeld
  • Zelfvertrouwen opbouwen
  • Assertief worden
  • Een coachingstraject volgen
  • Jezelf vinden
  • Identificeren van je ouder – kind rollen.
  • Aangeleerde hulpeloosheid veranderen.
  • Jezelf hervinden
  • Opnieuw opbouwen van familiebanden en andere relaties
  • Opnieuw opbouwen van een sociaal leven
  • Steun vinden

Lees ook: Wat is alexithymie: geen woorden voor emoties

Scroll naar boven