Hoe kunnen antidepressiva je gewicht beïnvloeden?

Veel mensen met depressie werken hard om hun ziekte te behandelen. Je volgt therapie en slikt je antidepressiva, om er dan achter te komen dat je kleren niet meer passen zoals vroeger. Hoewel je je emotioneel en mentaal beter voelt kun je je ook ontmoedigd voelen door je fysieke verschijning of gezondheid.

Gewichtstoename is een van de mogelijke bijwerkingen van het gebruik van antidepressiva. Sommige bronnen schatten dat 25 procent van de mensen die antidepressiva gebruiken een gewichtstoename ondervinden.

Elke bijwerking – gewichtstoename inbegrepen – hangt helemaal af van hoe je lichaam op de medicatie reageert. Het is mogelijk dat je geen verandering in gewicht merkt of dat je juist afvalt. Voor sommige mensen is de schommeling in gewicht slechts tijdelijk.

Hoewel de reacties op specifieke antidepressiva per persoon verschillen, is bij sommige antidepressiva de kans op gewichtstoename groter dan bij andere.

Lees ook: antidepressiva: soorten, bijwerkingen, effectiviteit en gebruik

Wat is het verband tussen antidepressiva en gewichtstoename?

Deskundigen begrijpen niet helemaal waarom antidepressiva bij sommige mensen tot gewichtstoename leiden. Eén theorie is dat zowel de stofwisseling als het hongergevoel beïnvloed kunnen worden. Ook kan depressie zelf gewichtstoename veroorzaken bij sommige mensen en gewichtsverlies bij anderen.

Antidepressiva grijpen in in serotonine, de neurotransmitter die angst en stemming regelt en tegelijk ook de eetlust regelt. In het bijzonder kunnen deze veranderingen het verlangen naar koolhydraatrijk voedsel, zoals brood, pasta en desserts, doen toenemen.

Als je een depressie hebt wordt je eetlust aangetast. Bij sommige mensen kunnen ze daardoor hongeriger worden, terwijl anderen hun eetlust verliezen. Het kan zijn dat wanneer antidepressiva aanslaan je gewone eetlust terugkeert en dat dit invloed heeft op je gewicht.

Depressie kan ook tot vermoeidheid en inactiviteit leiden, en een gebrek aan lichaamsbeweging kan gewichtstoename veroorzaken. Als je gewichtstoename ervaart terwijl je antidepressiva gebruikt, kan een aanwijzing zijn dat de medicatie zijn depressie niet effectief bestrijdt.

Hoewel veel mensen antidepressivagebruik in verband brengen met gewichtstoename, is er eigenlijk maar weinig wetenschappelijk bewijs om dit te staven. Onderzoek toont aan dat gewichtstoename meestal alleen in verband gebracht wordt met deze drie antidepressiva:

• Paroxetine: een selectieve serotonine heropname remmer (SSRI)
• Amitriptyline: een tricyclisch antidepressivum
• Mirtazapine: een atypisch antidepressivum

Gewichtstoename bij andere antidepressiva, als die al optreedt, is meestal van korte duur.

Lees ook: antidepressiva: soorten, bijwerkingen, effectiviteit en gebruik

Wat is het verband tussen antidepressiva en gewichtsverlies?

Er zijn ook antidepressiva die een verband hebben met gewichtsverlies. Bedenk dat een verband een statistisch verband impliceert, dus geen individuele resultaten voorspelt. Dit zijn:

• Fluoxetine
• Bupropion
• duloxetine 
• selegiline

Als SSRI verhoogt Prozac (fluoxetine) het serotoninegehalte in de hersenen. Eventueel gewichtsverlies dat je ondervindt tijdens het nemen van Prozac kan slechts tijdelijk zijn en gewichtstoename na de eerste paar maanden is mogelijk.

Bupropion is een atypisch antidepressivum dat het serotoninegehalte in de hersenen niet verandert. In plaats daarvan verandert het op een unieke manier andere hersenchemicaliën zoals noradrenaline en dopamine. Dit wordt niet alleen in verband gebracht met gewichtsverlies, maar ook met een beter seksueel functioneren.

Bupropion is niet voor iedereen geschikt. Vooral voor mensen met een voorgeschiedenis van epileptische aanvallen of een eetstoornis als anorexia of boulimia is het een minder geschikt antidepressivum.

Soorten antidepressiva waarbij weinig gewichtstoename wordt gerapporteerd

Niet alle antidepressiva veroorzaken gewichtstoename, en sommige veroorzaken minder gewichtstoename dan andere veel voorgeschreven medicijnen.

Antidepressiva die in verband gebracht worden met minder gewichtstoename zijn o.a.:

• desvenlafaxine
• escitalopram
• levomilnacipran
• nefazodon
• venlafaxine
• vilazodon
• vortioxetine

Bij kortdurend gebruik van minder dan 6 maanden is het onwaarschijnlijk dat de volgende SSRI’s gewichtstoename veroorzaken:

• citalopram
• sertraline

Wat moet je met je arts of psycholoog bespreken?

Het is belangrijk om hulp te zoeken voor depressie, en antidepressiva zijn voor veel mensen een zeer effectieve behandeling. Je moet echter de bijwerkingen van antidepressiva met je arts bespreken voor je met de behandeling begint, zodat je weet wat je kunt verwachten.

De behandeling van je depressie is van het grootste belang voor je geestelijke gezondheid en welzijn. Natuurlijk zijn je fysieke verschijning en gezondheid ook belangrijk, en je arts zou niet willen dat gewichtstoename je trouw aan je depressietherapie beïnvloedt. Je kan kan met je arts praten over het aanpassen van de dosis, of het overschakelen op een ander antidepressivum om de bijwerkingen te verminderen en het gewicht te beheersen. Soms kan zelfs overschakelen op een ander antidepressivum binnen dezelfde klasse van geneesmiddelen de symptomen verminderen.

Als je al antidepressiva gebruikt moet je je arts of psycholoog laten weten wanneer je bijwerkingen ervaart, waaronder gewichtsverandering. Als je je zorgen maakt over gewichtsverlies of -toename, praat dan met je arts over veranderingen in dieet en lichaamsbeweging die je kunt aanbrengen. Voor sommige mensen kan een gezondere levensstijl in combinatie met het gebruik van antidepressiva, of het overschakelen op een ander antidepressivum, de gewichtstoename beperken.

Je moet altijd een arts raadplegen voordat je veranderingen aanbrengt in medicatie, dieet, en mate van lichaamsbeweging. Het is ook belangrijk geen afslankmiddelen of supplementen te nemen zonder eerst met een arts te overleggen, want die kunnen de werking van je antidepressiva verstoren.

Lees ook: Stoppen met antidepressiva

Conclusie

Je depressie behandelen vergt misschien wat van je geduld en veerkracht. Hoewel sommige antidepressiva bij sommige mensen tot gewichtstoename leiden, zijn ze een effectieve behandeling voor veel mensen met depressie.

Mensen die antidepressiva gebruiken moeten met hun arts praten over eventuele bijwerkingen die ze ervaren, waaronder gewichtstoename. Voor veel mensen zal het behandelen van de depressie voorrang hebben op afvallen.

Door een paar gewoonten te veranderen en je gezonder te voelen, kun je ook je emotionele en mentale gezondheid verbeteren. Vaak is een combinatie van medicijnen en een gezonde levensstijl het beste behandelplan.