Miltown was het allereerste medicijn dat ooit werd gemaakt voor psychische klachten van een grote groep mensen. Het middel met de werkzame stof meprobamaat kwam in 1955 in de Verenigde Staten op de markt en werd snel een van de meestverkochte geneesmiddelen.
Het was de allereerste keer dat miljoenen mensen en hun artsen het een goed idee vonden om een medicijn te slikken tegen dagelijkse angst.
Andrea Tone in The Age of Anxiety
Een samenloop van omstandigheden
Miltown is niet ontstaan omdat een farmaceutisch directeur dacht dat het behandelen van dagelijkse angst en zorgen tot grote winsten kon leiden. De werking werd per ongeluk ontdekt door Frank Berger. Hij werkte aan een methode om penicilline te bewaren en stuitte op meprobamaat, een kalmerend middel dat uiteindelijk zou leiden tot Miltown.
De drug had de unieke eigenschap om gebruikers te ontspannen en tegelijkertijd wakker en alert te houden. Berger wilde het classificeren als een slaapmiddel, maar een medewerker overtuigde hem er van dat de wereld meer zat te wachten op een kalmeringsmiddel.
Carter-Wallace, het farmaceutische bedrijf dat Miltown op de markt zette, deed dat in eerste instantie niet met een grote marketingimpuls. De farmaceut was er niet van overtuigd dat er genoeg zorgen in de wereld waren om een pil te rechtvaardigen die dat behandelde.
Hollywood start de Miltownmanie
Zodra Hollywood doorhad dat het medicijn je niet uitschakelde, maar wel je angsten verlichtte, werd het omarmd op een manier waarop geen enkel ander medicijn ooit is omarmd. De pil werd een cultureel fenomeen, dat in New Yorkse cartoons en op ansichtkaarten verscheen.
Op feesten met beroemdheden werden de pillen als pinda’s doorgegeven. Er waren zelfs “miltini’s”, cocktails met door de Koude Oorlog geïnspireerde namen, die alcohol met de pillen combineerden. Milton Berle, die in die tijd een grote ster was, maakte een grapje dat hij zo verliefd was op het spul, dat hij zijn naam zou moeten veranderen in Miltown Berle.
Berger uitte in zijn autobiografie zijn bezorgdheid over het feit dat de media en beroemdheden Miltown modieus hadden gemaakt. Cosmopolitan magazine noemde de pillen “emotionele aspirines” in een artikel in 1956. Berger geloofde dat Miltown een belangrijke doorbraak was, een genezing voor een soort pijn die nog nooit echt serieus was genomen. Berger wilde dat artsen zijn pil zagen als een medische behandeling, niet als een modegril.
Maar Hollywood hielp daar aan mee en maakte het medicijn mainstream voor de medische gemeenschap, door de drug op televisie te bespreken, erover te praten in tijdschriftartikelen en erover te roddelen met columnisten. De artsen die de pil ooit hadden gemeden, schreven hem nu met veel plezier voor.
De introductie van Miltown startte met een winst van slechts $7.500 dollar in de eerste maand na de lancering in mei 1955. Maar tegen het einde van dat jaar was de verkoop opgelopen tot 2 miljoen dollar. Eind 1956 had één op de twintig Amerikanen volgens schatting Miltown geprobeerd.
De schaduwkant van massamedicatie
De advertenties voor Miltown waren vooral gericht op huisvrouwen. Zij kregen Miltown voorgeschreven voor “slapeloosheid, bezorgdheid, en emotionele verstoringen”. Huisvrouwen uit de jaren ’50 geloofden dat Miltown hen een beter gevoel zou geven, hen in staat zou stellen hun huishoudelijke taken gemakkelijker uit te voeren en een aangenamer dagelijks leven zou hebben.
De huisvrouwen werden verteld dat Miltown hun zwangerschap “een gelukkigere ervaring” zou maken, hoewel Miltown een verhoogd risico op geboorteafwijkingen geeft. Andere bijwerkingen en ontwenningsverschijnselen waren angst, verwarring, stuiptrekkingen, hallucinaties, verminderde coördinatie, slapeloosheid, verlies van eetlust, spiertrekkingen, bevingen, duizeligheid en braken.
In 1966 brachten de Rolling Stones het lied ‘Mother’s Little Helper’ uit. Het nummer gaat over de plotselinge populariteit van voorgeschreven kalmerende middelen bij huisvrouwen, en de mogelijke gevaren van een overdosis of verslaving. Het nummer gaat waarschijnlijk over Miltown, of over één van zijn opvolgers.
Waarom kent niemand Miltown nog?
Hoe komt het dat zo weinig mensen vandaag de dag over Miltown gehoord hebben? Het medicijn heeft de markt zo grondig veranderd, dat het zijn eigen ondergang werd. Andere farmaceutische bedrijven zagen de populariteit van het geneesmiddel exploderen en zagen een grenzeloos commercieel potentieel, waardoor een race op gang kwam naar meer kalmerende medicatie voor massaproductie.
Benzodiazepinen zoals Librium en Valium domineerden vervolgens al snel de markt voor kalmeringsmiddelen. In het begin van de jaren zestig was de Miltown-manie voorbij. Maar volgens Andrea Tone zou geen van de huidige antidepressiva en antiangstmedicijnen op de markt zijn gebracht zonder de toevallige ontdekking van Miltown.
Miltown normaliseerde het het idee dat mensen die geen lichamelijke ziekte hebben maar wel heen en weer worden geslingerd in de achtbaan van het leven daar een pil voor kunnen slikken. Dat idee was nieuw en fenomenaal. En het heeft stand gehouden.
Andrea Tone in The Age of Anxiety
Lees ook: Alles over antidepressiva
Lees ook: Stoppen met antidepressiva