Xenogender

Xenogender is een genderidentiteit die niet past binnen traditionele mannelijke, vrouwelijke of non-binaire categorieën. Het wordt vaak omschreven als een gender dat verband houdt met concepten, gevoelens of ervaringen die buiten het menselijke begrip van gender vallen. Voorbeelden zijn identiteiten die verbonden zijn met natuur, objecten, emoties of abstracte ideeën. Xenogender biedt ruimte voor mensen wiens genderervaring uniek en persoonlijk is, en zich moeilijk laat omschrijven met bestaande termen.

Rami voelde zich altijd onbegrepen als het ging om gender. Waar anderen zichzelf duidelijk konden beschrijven als man, vrouw of non-binair, had Rami een compleet andere ervaring. Voor hen voelde gender meer als een kracht die verbonden was met de natuur, zoals de stilte van de sterrenhemel of de energie van een storm.

Tijdens een avond scrollen op sociale media kwam Rami de term xenogender tegen. Hen begon te lezen over mensen die hun genderervaring associëren met abstracte concepten en vond onmiddellijk herkenning. “Dat is precies hoe ik mijn gender voel,” dacht Rami opgelucht. “Het is niet menselijk of traditioneel, maar iets dat helemaal van mij is.”

Hen besloot de term te omarmen en het met vrienden te delen. “Mijn gender voelt meer als de wind of het licht van de maan,” legde Rami uit. Hoewel het in het begin wat vragen opriep, accepteerden hun vrienden het met enthousiasme en nieuwsgierigheid.

Met xenogender vond Rami eindelijk een label dat ruimte gaf voor hun unieke beleving. Het gaf hen een gevoel van erkenning en vrijheid, en hielp om anderen te laten zien dat gender op zoveel manieren kan worden ervaren.

Een gebrek aan woorden

Xenogender is een verzamelterm voor non-binaire genderidentiteiten die niet volledig te beschrijven zijn met begrippen die vaak worden gebruikt om gender te definiëren. Denk aan:

• mannelijkheid
• vrouwelijkheid
• androgynie
• neutraliteit
• agenriteit
• outheriniteit

In plaats daarvan worden xenogenders beschreven in relatie tot dingen waar je normaal niet aan denkt bij gender, zoals dieren, planten, objecten of ideeën. Het wordt soms omschreven als een gender dat “buiten menselijke begrippen van gender valt”.

Mensen die zich identificeren als xenogender noemen zichzelf vaak xenisch. De kwaliteit die bij xenogenders hoort, heet xeniniteit. Het tegenovergestelde van xenogender is anthrogender.

Xenische mensen voelen vaak heel goed aan hoe hun gender voor hen is. Toch missen ze vaak woorden om dat gevoel te beschrijven. Dit noemen we een lexicale kloof. Om die leegte te vullen gebruiken xenogenders vaak metaforen. Ze zeggen bijvoorbeeld dat hun gender lijkt op, beïnvloed wordt door, of eigenschappen deelt met iets anders. Veel xenogenders gebruiken om die reden ook neovoornaamwoorden.

Verschillende soorten xenogenders

Xenogenders vallen meestal in drie categorieën:

1. Naamwoorden en archetypen

Bij deze xenogenders beschrijf je je gender niet als mannelijk of vrouwelijk, maar zeg je dat het is of lijkt op:

• een dier
• een denkbeeldig wezen
• een deel van de natuur
• een abstract idee
• een symbool

Deze worden noungenders genoemd.

2. Esthetiek en synesthetische waarnemingen

Soms wordt een noungender verder uitgelegd met zintuiglijke kenmerken zoals:

• textuur
• grootte
• vorm
• tijd
• licht
• geluid

Deze xenogenders worden aesthetigenders genoemd.

3. Neurotypen

Hier speelt iemands neurotype een grote rol in hun gender. Deze zijn exclusief voor neurodivergente mensen en worden neurogenders genoemd.

Andere categorieën

Er zijn ook xenogenders die niet in bovenstaande drie passen:

• Situaties: Als iemands gender verandert afhankelijk van de situatie. Dit noemen we mutogenders.
• Niet-menselijke identiteit/kintypes: Als iemands gender wordt beïnvloed door een kintype (zoals een otherkin-identiteit). Deze worden kingenders of genderNH genoemd.
• Zichzelf: Wanneer iemand gender alleen op zichzelf van toepassing is en niet door anderen ervaren kan worden. Dit noemen we nominalgenders.

Tot slot is er nog meliusgender: dit is voor binaire mensen die zich verbinden met xenogenders, zonder zichzelf xenisch te noemen.

Lees ook: Wat zijn genderneutrale voornaamwoorden?

Geschiedenis

De term xenogender werd in 2014 bedacht door Tumblr-gebruiker Baaphomett.

Het voorvoegsel xeno- betekent ‘vreemd’ of ‘buitenaards’. Dit past goed bij xenogender, omdat deze genders buiten de menselijke ideeën over gender vallen.

Vlag

De xenogendervlag werd gemaakt op 15 januari 2017 door DeviantArt gebruiker Pastelmemer.

• Het centrale symbool is het astronomische teken voor de asteroïde Iris, een Griekse godin van regenbogen.
• De gekozen kleuren zijn gewone kleuren die in irisbloemen voorkomen.
• De centrale streep is geel, een veel voorkomende non-binaire kleur. In tegenstelling tot paars, dat gewoonlijk staat voor androgyne non-binaire genders die een of andere combinatie van mannelijke en vrouwelijke identiteiten hebben, wordt geel vaak gebruikt om genders te symboliseren die op geen enkele manier met het genderbinair te maken hebben, waartoe ook xenogenders behoren.

De alternatieve vlag werd gemaakt door een anonieme gebruiker en Mod Hermy van Pride-Flags Deviantart op 17 februari 2017.

• Het symbool werd ontworpen om op een irisbloem te lijken, wat een symbool is voor xenogenders.
• De blauwpaarse kleuren werden waarschijnlijk gekozen op basis van de meest voorkomende kleur van irissen.

Symbool

Het xenogendersymbool werd ontworpen door system-lgbt op Tumblr op 28 juli 2018. Het werd ontworpen om op een gestileerde iris te lijken.

Bronnen

•  http://purrloinsucks.tumblr.com/post/95720973644/masterpost-of-genders-coined-by-baaphomett
• https://www.deviantart.com/pride-flags/art/Xenogender-1-656548427
• https://www.deviantart.com/pride-flags/art/Xenogender-2-656548421
• https://www.deviantart.com/pride-flags/art/Xenogender-3-664036257
• https://system-lgbt.tumblr.com/post/176383465712/new-symbols-for-use