Mensen houden van dingen in binaire hokjes indelen. Is het een hond of een kat? Star Wars of Star Trek? Hetero of homo? Een meisje of een jongen? Veel van de wereld om ons heen is gebaseerd op deze laatste binaire opvatting van sekse en gender, zoals de kleding die we kopen, de kapperszaken, de mannen- en vrouwenkleedkamers en onze toiletten.
Wat is het genderbinair?
Het genderbinair verwijst naar het idee dat er twee verschillende biologische sekses of genders bestaan: mannen en vrouwen, waarbij mannen een mannelijk geslachtsdeel hebben en vrouwen een vrouwelijk geslachtsdeel en waarbij mannen zich mannelijk gedragen en er mannelijk uitzien en vrouwen zich vrouwelijk gedragen en er vrouwelijk uitzien.
Een van de eerste dingen die nieuwe ouders over hun toekomstige kind te weten komen is de sekse, gebaseerd op een korrelig echobeeld van kleine geslachtsdelen. Vanaf dat moment wordt het idee van een ouder over wie zijn kind zal worden in belangrijke mate bepaald door het gender, dat tot uitdrukking kan komen in de kleur van de kinderkamer, de soorten kleding die wordt aangeschaft en natuurlijk de lijst met mogelijke babynamen.
De verwachtingen op basis van sekse houden daar niet op. Als ouders erachter komen dat een baby een jongen is, zullen ze hem eerder beschrijven als sterk, stoer of knap, terwijl ze babymeisjes zullen zien als lief, zacht en aardig. De jongens worden geacht zich stoer te gedragen en een mannelijke genderexpressie te hebben. De meisjes horen met poppen te spelen en zich te kleden en gedragen als vrouw.
Wat is gender-(non)conformiteit?
De genderbinair of genderindeling is zo’n wijdverbreid en algemeen aanvaard concept in onze samenleving dat we er moeite mee hebben als we iets of iemand niet in het ene of het andere hokje kunnen plaatsen. En toch is er een wereld aan genderidentiteiten die niet binnen deze binaire genderindeling vallen.
De mate waarin mannen zich conformeren aan stereotype mannelijke gedragingen en interesses en de mate waarin vrouwen zich conformeren aan stereotype vrouwelijke gedragingen en interesses kan worden omschreven als genderconformiteit.
Wanneer personen gender-non-conform zijn of afwijken van de verwachte rolpatronen, of zich anders gedragen, worden zij meestal negatief beoordeeld.
Genderbinair buiten de Westerse samenleving
Hoewel het binaire onderscheid tussen man en vrouw in de maatschappij en onze sociale mores verankerd is, is er toch een lange geschiedenis waarin sekse en gender niet op zo’n zwart-witte manier wordt bekeken. Veel inheemse culturen over de hele wereld hadden een meer vloeiend en dynamisch begrip van gender voordat ze in aanraking kwamen met westerse theorieën over gender. Lees meer over derde genders
Genderbinair in de geschiedenis
Binnen westerse culturen zijn de kenmerken die met het ene of het andere gender worden geassocieerd in de loop van de geschiedenis zo vaak veranderd dat het bijna verbazingwekkend is hoe hardnekkig we nu beweren dat hakken, pruiken, make-up en de kleur roze alleen voor vrouwen en meisjes zijn weggelegd, terwijl al deze dingen historisch gezien alleen aan mannen en jongens waren voorbehouden.
Voordelen van buiten de genderbinair denken
Het veranderen van een binaire kijk op gender en het aannemen van een meer open en vloeiend begrip van gender maakt het gemakkelijker om transgender, non-binaire en agender personen te accepteren.
Het maakt het ook gemakkelijker om iedereen te accepteren die voor ons onverwachte kwaliteiten bezit, uitdrukt, of wil hebben die voorheen werden aangemerkt als onderdeel van een gender, sekse, seksuele orientatie, romantische orientatie, cultuur, psychische of fysieke validiteit, IQ, diersoort, planeetbewoner of één van onze andere geliefde hokjes.
Lees ook: Genderrollen en genderstereotypen
Bronnen
- Hoskin, R. A. (2017). Femme theory: Refocusing the intersectional lens. Atlantis: Critical Studies in Gender, Culture & Social Justice, 38(1), 95-109.
- Vasey, P. L., & Bartlett, N. H. (2007). What can the Samoan” fa’afafine” teach us about the Western concept of gender identity disorder in childhood?. Perspectives in biology and medicine, 50(4), 481-490.
- Sheppard, M., & Mayo Jr, J. B. (2013). The social construction of gender and sexuality: Learning from two spirit traditions. The Social Studies, 104(6), 259-270.
- Nanda, S. (1986). The Hijras of India: Cultural and individual dimensions of an institutionalized third gender role. Journal of Homosexuality, 11(3-4), 35-54.
- Aznar, A., & Tenenbaum, H. R. (2015). Gender and age differences in parent–child emotion talk. British Journal of Developmental Psychology, 33(1), 148-155.
- Lindgren, C. (2010). Pink Brain Blue Brain: How Small Differences Grow into Troublesome Gaps. Acta Paediatrica, 99(7), 1108-1108.
