Verlatingsangst, separatie-angst, verlatingstrauma of andere verlatingsproblemen ontstaan wanneer je een sterke angst hebt om je dierbaren te verliezen. Verlatingsangst is een vorm van angst. Het begint vaak in de kindertijd als je een traumatisch verlies of gemis meemaakt. Dit kan een letterlijk verlies zijn, zoals een ouder of vriend die sterft. Het kan ook een figuurlijk gemis of verlies zijn, zoals een ouder die zich distantieert, een vriendin die een trauma oploopt of emotionele verwaarlozing.
Kinderen die deze ervaring meemaken worden bang om andere belangrijke mensen in hun leven te verliezen. Sommige mensen blijven verlatingsangst houden als ze ouder worden. Hoewel het minder vaak voorkomt, kunnen verlatingskwesties ook op volwassen leeftijd beginnen. Verlatingsangst kan een belangrijk effect hebben op je leven en relaties. Steun en behandeling kunnen helpen de angst te verminderen.
var bol_sitebar_v2={“id”:”bol_1639921247133″, “baseUrl”:”partner.bol.com”,”productId”:”9200000021924468″,”familyId”:”9200000021924468″,”siteId”:”58677″,”target”:true,”rating”:true,”price”:true,”deliveryDescription”:true,”button”:true,”linkName”:”Liefdesbang%2C%20Hannah%20Cuppen”,”linkSubId”:””};Lees ook: Hechting en hechtingsproblemen bij kinderen en volwassenen
Tekenen en symptomen van verlatingsproblemen
Verlatingsangst is geen op zichzelf staande psychische aandoening, zoals depressie, maar het is wel een vorm van angst en in sommige opzichten zelfs een fobie. Mensen met verlatingsangst kunnen problemen in relaties ondervinden omdat ze bang zijn dat de ander hen zal verlaten. Tekenen en symptomen van verlatingsproblemen bij volwassenen zijn.:
- altijd anderen willen behagen (een “pleaser” zijn)
- te veel geven in relaties
- een onvermogen om anderen te vertrouwen
- anderen wegduwen om afwijzing te vermijden
- je onzeker voelen in romantische partnerschappen en vriendschappen
- codependentie
- een behoefte aan voortdurende geruststelling dat anderen van hen houden en bij hen zullen blijven
- de behoefte om anderen te controleren
- in ongezonde relaties blijven
- onvermogen om relaties in stand te houden
- snel van de ene relatie naar de andere gaan
- saboteren van relaties
- gebrek aan emotionele intimiteit
Mensen die in hun jeugd verlating ervaren hebben kunnen zich aangetrokken voelen tot mensen die hen slecht zullen behandelen en hen uiteindelijk zullen verlaten. Wanneer dit gebeurt, versterkt dat hun angst en wantrouwen tegenover anderen.
var bol_sitebar_v2={“id”:”bol_1639921277495″, “baseUrl”:”partner.bol.com”,”productId”:”30439235″,”familyId”:”30439235″,”siteId”:”58677″,”target”:true,”rating”:true,”price”:true,”deliveryDescription”:true,”button”:true,”linkName”:”Verslaafd%20aan%20liefde%2C%20Jan%20Geurtz”,”linkSubId”:””};Tekenen en symptomen van verlatingsproblemen bij kinderen
Bij kinderen is verlatingsangst een normaal deel van de ontwikkeling bij zuigelingen en heel jonge kinderen. Ze bereikt gewoonlijk haar hoogtepunt tussen 10 en 18 maanden en eindigt tegen de leeftijd van 3 jaar. Verlatingsangst en verlatingsproblemen worden een probleem als de symptomen ernstig zijn of lang aanhouden. Bij kinderen kan een verlatingsangst zich op de volgende manieren uiten:
- voortdurende bezorgdheid over in de steek gelaten worden
- angst of paniek wanneer een ouder of verzorger hem of haar op school of dagopvang afzet
- aanhankelijkheid
- angst om alleen te zijn, ook bij het slapengaan
- veelvuldige ziekte, die vaak geen duidelijke lichamelijke oorzaak heeft
- isolement
- laag gevoel van eigenwaarde
In ernstige gevallen, zoals die waarin een kind het verlies van een ouder of verzorger heeft meegemaakt, kan het ongezonde manieren van coping ontwikkelen, zoals:
- verslaving
- ongeordend eten
- afreageren op anderen, lichamelijk of verbaal
- zelfverminking
Bij geadopteerde kinderen wijst onderzoek uit dat het kind door het gevoel in de steek gelaten te zijn het volgende kan ervaren:
- agressie en boos gedrag
- teruggetrokkenheid
- verdriet
- problemen met het zelfbeeld
- dagdromen om zin te geven aan hun verhaal en identiteit
- moeite met inslapen
- nachtmerries
Lees ook: Fantasie als afweermechanisme
Oorzaken van verlatingsangst
Verlatingsproblemen ontstaan door het verlies van een geliefde, zoals een ouder, verzorger, of romantische partner. Het verlies komt vaak voort uit een trauma, zoals een overlijden of een scheiding.
Emotionele verlating, waarbij een ouder of verzorger lichamelijk aanwezig is maar emotioneel afwezig, kan later in het leven ook aanleiding geven tot verlatingskwesties.
Het is niet duidelijk wat de ene persoon ertoe brengt een verlatingsangst te ontwikkelen en de andere niet, wanneer ze gelijksoortige verliezen hebben meegemaakt. Trauma door bijvoorbeeld misbruik of armoede kan een rol spelen, net als de mate van emotionele steun die een kind na een verlies krijgt.
Zoals bij andere vormen van angst kunnen verschillende bijkomende factoren van invloed zijn, waaronder:
- omgevingsfactoren
- genetica
- medische factoren
- hersenchemie
Lees ook: Tekenen van emotioneel misbruik
Behandeling voor een verlatingstrauma
Zonder behandeling kunnen verlatingskwesties bij zowel volwassenen als kinderen het moeilijker maken om gezonde en veilige relaties met anderen te vormen en een bevredigend leven te leiden. Je moet hulp zoeken als je denkt dat jij of een kind voor wie je zorgt verlatingskwesties ervaren.
Diagnose verlatingsangst
Verlatingsangst is geen medische aandoening. Je kan niet niet gediagnosticeerd worden als iemand die verlatingsangst heeft. Wel zullen professionals herkennen wanneer je symptomen van angst vertoont als gevolg van gevoelens van verlating in de kindertijd of in de volwassenheid. Na een psychologische evaluatie krijg je een diagnose angststoornis of een persoonlijkheisstoornis.
Een psycholoog kan ook angst bij kinderen diagnosticeren. In sommige gevallen kunnen ze het separatieangst noemen, wat een erkende angststoornis bij kinderen is.
Behandeling verlatingsangst
De voornaamste behandeling voor verlatingsangst is cognitieve gedragstherapie, schematherapie of EMDR. Tijdens therapie kan je je ervaringen met verlating onderzoeken, inclusief de diepere oorzaak van je angst.
Je leert negatieve denkpatronen te identificeren en ze te vervangen door gezondere en meer realistische. Mensen kunnen tijdens de therapie ook rouwen om hun vroegere verliezen of bij hun kind werken aan het verminderen van het mysterie van verlating.
Een therapeut kan iemand met verlatingskwesties helpen leren hoe gezonde grenzen in relaties te stellen. Gezonde grenzen stellen je in staat om codependency, “pleasing” gedrag, en andere handelingen die de vorming van gezonde relaties belemmeren, te vermijden.
Als je angst ernstig is kan een arts anti-angst medicijnen of antidepressiva voorschrijven. Deze kunnen een kortetermijnoplossing zijn tot je je problemen in therapie doorwerkt.
Kinderen werken met een kinderpsycholoog om hun verlatingsangst aan te pakken. Dit kan met speltherapie, kunsttherapie, of gezinstherapie.
Omgaan met verlatingsangst
Tips om om te gaan met verlatingsangst
Mensen met verlatingsproblemen zullen hun emoties voortdurend moeten beheersen, ook na de behandeling. Technieken die behulpzaam kunnen zijn zijn onder meer:
- negatieve gedachten aanpakken wanneer ze opkomen en ze vervangen door realistischer gedachten
- zelfzorg beoefenen, waaronder regelmatig bewegen, gezond eten, stress verminderen, en voldoende slapen
- verbonden blijven met anderen door een hechte vriendschapsgroep op te bouwen en betrokken te raken bij de ruimere gemeenschap
- tijd maken voor hobby’s en plezierige activiteiten, zowel alleen als met anderen
- terug te keren naar therapie als oude patronen weer de kop beginnen op te steken
Hoe kun je iemand met verlatingsproblemen helpen?
Het kan een uitdaging zijn om iemand met verlatingsproblemen te helpen, omdat ze vaak mensen wegduwen als ze zich uitgedaagd of kwetsbaar voelen. De volgende technieken kunnen helpen:
- Blijf kalm tijdens gesprekken, ook als de persoon een reactie probeert uit te lokken. Hij of zij probeert misschien de theorie dat iedereen hem of haar afwijst te ‘testen’.
- Vermijd aandringen op antwoorden, en sta hem of haar toe zich in zijn eigen tijd open te stellen.
- Antwoord eerlijk en laat hem of haar weten hoe zijn gedrag anderen beïnvloedt.
Bij kinderen helpt:
- Zoek hulp bij een geestelijk verzorger, want snel ingrijpen biedt de best mogelijke vooruitzichten.
- Geef geruststelling van liefde en steun.
- Probeer een routine vast te stellen en die aan het kind mee te delen, deze voorspelbaarheid kan geruststellend zijn.
- Moedig het kind aan zijn gevoelens te uiten, en reageer op die gevoelens op een neutrale en niet-oordelende manier.
Vooruitzichten
De vooruitzichten voor mensen met verlatingsproblemen variëren van persoon tot persoon. Hoe eerder je de issues aanpakt, hoe beter. Het is echter nooit te laat om aan verlatingskwesties te werken.
Kinderen die verlatingskwesties hebben krijgen vaak te maken met andere psychische problemen, zoals depressieve symptomen. Vroeg hulp zoeken kan de kans op langdurige problemen verkleinen.
Met behandeling kunnen zowel volwassenen als kinderen met een geschiedenis van verlating en verlies genieten van gezonde relaties.
Samenvatting
Verlatingsangst, verlatingstrauma of verlatingsproblemen zijn een vorm van angst die optreedt wanneer iemand een sterke angst heeft om dierbaren te verliezen. Het begint meestal in de kindertijd, maar kan ook op volwassen leeftijd beginnen.
Mensen met verlatingsangst hebben het vaak moeilijk in relaties, waarbij ze symptomen vertonen als codependentie, een onvermogen om vertrouwen te ontwikkelen, of de neiging om relaties te saboteren.
De oorzaak van verlatingsproblemen is meestal een trauma, zoals de dood of het verlies van een geliefde. Behandeling bestaat meestal uit therapie, waarin je kan proberen tot de oorzaak van je problemen door te dringen. Het is nooit te laat om hulp te zoeken voor verlatingskwesties.
Ebook over hechtingsproblemen
In de openhartige verhalen in dit ebook deelt twintiger Sammie hoe zij leert leven met de gevolgen van onveilige hechting en emotionele verwaarlozing in haar jeugd, waaronder verlatingsangst.
Over traumaverwerking, therapiesessies en hoe Sammie probeert om haar leven (met liefde, vriendschappen, werk en studie) weer op te pakken. Een leven dat niet meer geregeerd wordt door alle onveiligheid uit haar jeugd; een toekomst zonder vroeger.
Bronnen
- Balcolm, D. A. (1998). Absent fathers: Effects on abandoned sons.
http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.1030.5399&rep=rep1&type=pdf - Schoenfelder, E. N., et al. (2010). Quality of social relationships and the development of depression in parentally-bereaved youth [Abstract].
https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs10964-009-9503-z - Separation anxiety. (n.d.).
https://www.stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=separation-anxiety-90-P02283 - Understanding adoption: A developmental approach. (2001).
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2804559/