Alcohol- en drugsmisbruik onder LGBTQ+-personen

Je kunt niet aan Pride denken zonder daar alcohol bij te zien, bij de gaybar staan buiten drie rijen rokers en bij een huisfeest met gelijkgestemden is er vaker wel dan niet een flinke snuif van het één of ander. Er lijkt een relatie te zijn tussen middelenmisbruik en LGBTQ+-mensen, maar wat is daar de oorzaak van?

Naarmate het inzicht in de seksualiteit en genderidentiteit groeit neemt ook de kennis toe over het alcohol- en drugsmisbruik of middelenmisbruik waar homoseksuelen, lesbiennes, transgenders en andere leden van de LGBTQ+-community mee kampen. Uit statistieken blijkt dat LGBTQ+-volwassenen meer dan twee keer zoveel kans hebben op het gebruik van drugs en bijna twee keer zoveel kans lopen op een stoornis in het middelenmisbruik.

Inhoudsopgave:

Hoger middelenmisbruik onder LGBTQ+-ers

Er is geen uitgebreid longitudinaal onderzoek naar alcohol- en drugsmisbruik in de LGBTQ+-gemeenschap. Het onderzoek naar middelengebruik heeft zich daarnaast vooral toegespitst op homomannen, waarschijnlijk vanwege de bezorgdheid over hiv in de homogemeenschap.

Het onderzoek dat er is wijst erop dat middelenmisbruik naar schatting voorkomt bij minstens 20-30% van de LGBTQ+-ers, een groot verschil vergeleken de ongeveer 9% in de algemene bevolking. Dit zijn grofweg de bevindingen:

Homoseksuelen, lesbiennes en biseksuelen hebben 18 procent meer kans op een stoornis in het gebruik van alcohol en 20 procent meer kans op een stoornis in het gebruik van drugs.
LGBTQ+-personen beginnen eerder met drinken en hebben een grotere kans om in hun leven te maken te krijgen met een stoornis in het middelengebruik.
Het percentage alcoholmisbruik onder homo’s en transgenders kan oplopen tot 25%, vergeleken met 5-10% in de algemene bevolking. Sommige subgroepen van de LGBTQ-gemeenschap lijken nog hogere percentages alcoholmisbruik te hebben. De groep met de hoogste drinkpercentages in de LGBTQ-gemeenschap bestaat uit biseksuele vrouwen, van wie 25% aangeeft zwaar te drinken
Het gebruik van tabaksproducten ligt bij homoseksuelen aanzienlijk hoger dan bij heteroseksuelen; volgens sommige studies 200% hoger.
Homoseksuele mannen gebruiken veel vaker amfetaminen dan heteroseksuele mannen (12 keer zo vaak).
Homoseksuele mannen gebruiken bijna 10 keer vaker heroïne dan heteroseksuele mannen.
Uit onderzoek is gebleken dat sommige homomannen zich ook bezighouden met chemsex (chemical sex) oftewel Party-and-Play (PnP); veelal onveilige seks tijdens een harddrugs-trip.

Daarnaast hebben LGBTQ+-personen ook vaak te maken met gelijktijdige (comorbide) problemen:

Er is een hoger risico op psychische stoornissen zoals depressie en een hogere kans op een slechte lichamelijke gezondheid, chronische aandoeningen en obesitas in de LGBTQ+-gemeenschap.
Transgender jongeren ervaren hogere niveaus van depressie, suïcidaliteit, zelfbeschadiging, en eetstoornissen.
Homoseksuele mannen hebben drie keer meer kans op een eetstoornis dan hetero-mannen, en lesbische en biseksuele vrouwen hebben twee keer meer kans op eetbuien dan hetero-vrouwen.
Mensen met gelijktijdig voorkomende stoornissen lopen een hoger risico op een fatale overdosis opioïden: dit risico is drie keer zo groot voor mensen met een depressie en zes keer zo groot voor mensen met ernstige psychische aandoeningen.

Let op:
Deze onderzoeken betekenen niet dat alle homoseksuelen of LGBTQ+-ers zich bezighouden met verdovende middelen. Uit onderzoek blijkt dat seksuele minderheden, waaronder homoseksuele mannen, vaker drugs gebruiken en een groter risico lopen op problemen met middelengebruik en verslavingen, maar dat betekent niet dat alle LGBTQ+-ers dat doen.

Statistieken die aantonen dat een derde van de homoseksuele mannen drugs gebruikt geven ook aan dat twee derde van de homoseksuele mannen dat dus niet doet. Ook chemseks op PnP is geen algemene bezigheid. In werkelijkheid gebruikt slechts een minderheid van de homomannen harddrugs voor de seks.

Algemene risicofactoren voor middelenmisbruik

Er zijn waarschijnlijk tal van redenen waarom homoseksuelen en andere LGBTQ+-mensen een groter risico lopen om middelen te misbruiken dan cisgender heteroseksuele mensen. De American Psychiatric Association (APA) en het National Institute on Drug Abuse (NIDA) noemen een groot aantal risicofactoren die samenhangen met een verhoogde kans op drugs- of alcoholmisbruik. Deze omvatten:

Erfelijkheid of genetische invloeden
Vroegtijdige blootstelling aan middelengebruik door ouders of andere familieleden
diagnose van een andere psychische stoornis
Omgang met personen die regelmatig drugs of alcohol gebruiken (zoals druk van leeftijdgenoten)
Een achtergrond van armoede hebben
Fysiek, emotioneel of seksueel misbruik.

Specifieke risicofactoren voor middelenmisbruik bij LGBTQ+-ers

Deze algemene risicofactoren gaan niet alleen op voor mensen in LGBTQ+-community. Maar mensen met een andere seksualiteit of een andere genderbeleving kunnen te maken krijgen met een aantal specifieke versies van deze risicofactoren, die de kans dat zij overgaan tot drugs of alcohol kunnen vergroten. Deze factoren zijn onder meer:

minderheidsstress: een hoge mate van stress die gepaard gaat met het anderszijn of met sociale discriminatie
comorbide psychische klachten
de partycultuur en peerpressure onder LGBTQ+-ers
de marketinginspanningen van alcohol- en tabaksbedrijven of dealers

Minderheidsstress: problemen met zelfacceptatie of acceptatie door anderen

Minderheidsstress is de verzamelnaam van de negatieve effecten die mensen uit gemarginaliseerde sociale groepen ervaren omdat ze een minderheid zijn. Dit type stress wordt veroorzaakt door de opvatting dat personen die niet heteroseksueel zijn of niet cisgender zijn op de één of andere manier immoreel of ongewenst zijn. Minderheidsstress kan zowel problemen opleveren met zelfacceptatie als met acceptatie door anderen.

Mogelijke minderheidsstressoren zijn:

coming-out-stress
moeizame zelfacceptatie
trauma rondom seksuele- of genderidentiteit
afwijzing door familie of leeftijdsgenoten
discriminatie op school of de werkplek
slachtoffer van homogeweld zijn
aanranding of seksueel misbruik vanwege anderszijn
het mikpunt van ander homopestgedrag (online of offline)

Deze minderheidsstress en onverdraagzaamheid leidt vaak tot intense emotionele ontreddering, waaronder angst, despressie en een laag gevoel van eigenwaarde. Wanneer je continu denkt of te horen krijgt dat je seksualiteit of genderidentiteit verkeerd is, grijp je sneller naar drank en drugs.

Alcohol en drugs kunnen de scherpe randjes van trauma afhalen, kunnen je doen vergeten dat je jezelf niet accepteert, kunnen schaamte, verdriet en onzekerheid maskeren. Als je een remming voelt bij seks kunnen alcohol en drugs die wegnemen. Tot je in een vicieuze cirkel van gebruik bent gekomen waar je niet meer uit komt.

Lees ook: Wat is minderheidsstress?

Comorbide klachten

Als gevolg van minderheidsstress of sociale druk komen naast verslavingen verscheidene comorbide psychische klachten vaker voor bij leden van de LGBTQ-gemeenschap, zoals:

Angst
Depressie
Woede
Laag gevoel van eigenwaarde
pogingen tot zelfmoord
Schaamte
Zelfbeschadigende neigingen
Stress door homofobie
Seksuele mishandeling
Seksueel misbruik

Vooral transgender personen zijn kwetsbaar voor het gebruik van verslavende middelen om angst of depressie onder controle te houden. Studies hebben aangetoond dat transgender studenten vaker negatieve stigma’s en discriminatie verwerken door alcohol te misbruiken en een slechte seksuele gezondheid in stand te houden.

Ook het hoge aantal vrouwelijke alcoholisten in de LGBTQ+-community kan door comorbide oorzaken komen. Het gaat onder meer om de schadelijke gevolgen van de combinatie van seksisme en homofobie waarmee lesbische en biseksuele vrouwen geconfronteerd worden, en het ongewoon hoge aantal gevallen van seksueel jeugdtrauma dat bij deze groep wordt aangetroffen.

De partycultuur en peerpressure onder LGBTQ+-ers

Decennialang waren homobars de enige plek waar LGBTQ-personen, met name homoseksuele mannen, openlijk over hun seksualiteit konden praten met andere LGBTQ-personen en zich veilig konden voelen. Drinken werd een van de belangrijkste sociale interacties in deze gemeenschap.

Veel van de belangrijkste momenten in de LGBTQ-geschiedenis, zoals de Stonewall-rellen in de VS, waren nauw verbonden met homobars. Als gevolg daarvan is alcoholmisbruik, zelfs zwaar alcoholmisbruik, in de LGBTQ-gemeenschap meer genormaliseerd dan in de samenleving als geheel.

In de huidige tijd zijn er daarnaast ook bepaalde festivals, (huis)feesten en andere plekken waar LGBTQ+-ers zich veilig kunnen voelen terwijl ze met anderen socialiseren. Op deze locaties zijn overmatig alcoholgebruik en roken vaak niet alleen aanvaardbaar maar ook populair. Op sommige van deze locaties zijn poppers, cocaine of een ander bepaald drugsgebruik de norm. Als gevolg daarvan zullen LGBTQ+-ers het socialiseren met mensen zoals zijzelf vaak associëren met drinken, roken en het gebruik van drugs.

Via homodatingsites kom je ook makkelijk terecht in een setting met chemsex. Chemseks of Party and Play (PnP) is een term voor seks onder invloed van specifieke harddrugs. In een wat nauwere definitie gaat het vooral over (groeps-)seks onder invloed van GHB/GBL, mephedrone (miauw miauw) en crystal meth (Tina). Op dating-apps zoals Grindr wordt soms specifiek aangegeven dat mensen op zoek zijn naar een chemsex-date.

De marketinginspanning van middelenverkopers

In de eerste seizoenen van RuPaul’s Drag Race was Absolut Vodka één van de hoofdsponsors. Absolut heeft een lange historie van marketing specifiek op de LGBTQ+-community. Het drankmerk steunt jaarlijks meer dan 400 bedrijven, bars en clubs met LGBTQ+-eigenaren en heeft bijvoorbeeld ook de Amsterdam Pride gesponsord.

Absolut was de eerste, maar zeker niet de enige alcoholfabrikant die reclame gericht op LGBTQ+-ers maakte. Met al dat marketinggeld is de LGBTQ+-beweging zeker vooruit geholpen, maar het maakte tegelijkertijd het huwelijk tussen alcoholgebruik en homoseksualiteit nog sterker.

Volgens de American Cancer Society adverteerden tabaksfabrikanten daarnaast traditioneel in tijdschriften die gericht zijn op homo’s en transgenders. Dat soort dwarsverbanden tussen de LGBTQ+-community en de fabrikanten van verslavende middelen houdt de verslavingscultuur in stand.

Sommige drugsdealers marketeren ook op homomannen door net uit kast gekomen mannen drugs te verkopen en daarbij te suggereren dat drugsgebruik iets is dat alle homomannen doen.

Andere factoren

De ervaring van minderheidsstress, de comorbide klachten, de partycultuur en gerichte marketinginspanningen gericht op homomannen kunnen worden verergerd door mogelijke problemen met:

Armoede en werkloosheid
Seksuele en fysieke mishandeling
Pesten, vooral onder jongere personen
Problemen met mogelijke dakloosheid of gevoelens van onveiligheid in de eigen woning
Mogelijke problemen met zelfmoordgedachten, paniekaanvallen of psychische problemen

Behandeling middelenmisbruik LGBTQ+-ers

Eén doel van een psychologische behandeling is het versterken van je vermogen om de minderheidstress en de gevoelens rondom je acceptatie, je conflict over je homoseksualiteit of genderidentiteit, als draaglijk te ervaren. Talrijke studies hebben, niet verrassend, aangetoond dat zelfacceptatie een belangrijke factor is in het succesvolle herstel van LGBTQ+-alcoholisten of – middelenmisbruikers.

In behandeling kan je ervoor zorgen dat je middelen niet meer gebruikt voor:

zelfmedicatie tegen psychische klachten of te weinig zelfacceptatie
omgaan met maatschappelijke veroordeling
sociaal smeermiddel of om erbij te horen
seksueel te durven zijn of seks mogelijk te maken

Als je een verslavingszorginstelling zoekt is het van belang dat deze de specifieke uitdagingen van LGBTQ+-zijn ook begrijpt en ondersteunt. Een omgeving die je minderheidsstress vergroot helpt niet bij het clean worden. Daarnaast is het handig als de instelling ook comorbide problemen kan behandelen.

Het programma waar je instapt moet niet alleen begrip hebben voor je specifieke persoonlijke, sociale en psychologische uitdagingen, maar ook de nodige steun bieden om andere specifieke problemen waarmee je te maken kunt krijgen tijdens en na het afkicken te overwinnen, zoals:

Omgaan met reacties op discriminatie door anderen.
Omgaan met depressies, angsten en schuldgevoelens die het gevolg zijn van seksuele geaardheid of genderidentiteit.
Omgaan met groepsdruk en de clubscene.
Het leren accepteren van je identiteit en coming-out.

Omdat veel mensen die alcohol of andere middelen misbruiken ook te maken hebben met andere stoornissen kun je er ook voor kiezen hulp zoeken bij een goede psycholoog of psychiater om achterliggende oorzaken te behandelen en meer te leren over de oorzaak van je trauma.

Als je in de positie bent om je eigen centrum uit te zoeken en te betalen kun je op deze vergelijkingssite kijken naar verslavingszorg die bij je situatie past.

Andere oplossingen voor het hoge middelenmisbruik

De literatuur suggereert dat het hogere middelenmisbruik bij homoseksuelen en andere LGBTQ+-personen in de eerste plaats het gevolg is van omgevingsfactoren die door de samenleving kunnen worden aangepakt. Mogelijke oplossingen daarbij zijn veranderde wetgeving en meer bewust omgaan met marketing.

Wet- en regelgeving rondom discriminatie van LGBTQ+-ers

Hoewel wetgeving de houding van sommige mensen ten opzichte van mensen met een andere levensstijl niet zal veranderen, kan wetgeving er wel voor zorgen dat publieke discriminatie die kan leiden tot een toename van stress bij mensen in de LGBTQ+-gemeenschap tot een minimum wordt beperkt. Dit zou het risico op middelenmisbruik aanzienlijk kunnen verminderen.

Targeted marketing aan banden leggen

Gerichte (targeted) marketing is een standaardpraktijk, maar het zorgwekkend wanneer dergelijke marketing van de alcohol- en tabaksindustrie de ongelijkheid op gezondheidsgebied kan vergroten. Laurie Drabble roept in haar onderzoek uit 2000 LGBTQ+-organisaties op om:

schriftelijke regels aan te nemen over het accepteren van fondsen van alcohol-, tabaks- en farmaceutische bedrijven;
ervoor te zorgen dat best practises in alcoholcontrole worden geïmplementeerd op evenementen;
ervoor te zorgen dat er ook alcohol- en tabaksvrije evenementen zijn voor jongeren.

Bronnen

Daskalopoulou M, Rodger A, Phillips AN, et al. Recreational drug use, polydrug use, and sexual behaviour in HIV-diagnosed men who have sex with men in the UK: results from the cross-sectional ASTRA study. Lancet HIV. 2014;1(1):e22-e31. doi:10.1016/S2352-3018(14)70001-3
Drabble L. Alcohol, tobacco, and pharmaceutical industry funding: considerations for organizations serving lesbian, gay, bisexual, and transgender communities. J Gay Lesbian Soc Serv. 2000;11(1):1–26.
Green, Kelly. E. Feinstein, Brian A. (2012). Substance Use in Lesbian, Gay and Bisexual Populations: An Update on Empirical Research and Implications for Treatment.
Halkitis PN, Levy MD, Moreira AD, et al. Crystal Methamphetamine Use and HIV Transmission Among Gay and Bisexual Men. Curr Addict Rep. 2014;1:206-213. doi:10.1007/s40429-014-0023-x
Hughes, Tonda. L. Wilsnacck, Sharon C. Kantor, Lori Wolfgang. (2016). The Influence of Gender and Sexual Orientation on Alcohol Use and Alcohol-Related Problems.
Hunt, Jerome. (2012). Why the Gay and Transgender Population Experience Higher Rates of Substance Abuse.
Jones, Owen. (2016). Gay Men Are Battling A Demon More Powerful than HIV-And It’s Hidden.
Marshal MP, Friedman MS, Stall R, et al Sexual orientation and adolescent substance use: a meta-analysis and methodological review. Addiction 103:546–56. 2008.
McCabe, Sean Esteban. Hughes, Tonda L. Bostwick, Wendy B. West, Brady T. Boyd, Carol J. (2009). Sexual Orientation, Substance Use Behaviors and Substance Dependence in the United States.
Medley, G., Lipari, R.N., Bose, J., Cribb, D.S., Kroutil, L.A., &McHenry, G.. (2016). Sexual Orientation and Estimates of Adult Substance Use and Mental Health: Results from the 2015 National Survey on Drug Use and Health.
Melendez-Torres GJ, Bonell C, Hickson F, Bourne A, Reid D, Weatherburn P. Predictors of crystal methamphetamine use in a community-based sample of UK men who have sex with men. Int J Drug Policy. 2016;36:43-46. doi:10.1016/j.drugpo.2016.06.010
NIDA (2017). Substance Use and SUDs in LGBT Populations. The Recovery Research Institute: LGBTQ+ & Recovery
Perez, Medardo. (2017). Transgender Students Face Higher Rates of Substance Abuse, Study Finds.
Roxburgh A, Lea T, de Wit J, Degenhardt L. Sexual identity and prevalence of alcohol and other drug use among Australians in the general population. Int J Drug Policy. 2016;28:76-82. doi:10.1016/j.drugpo.2015.11.005
Spivey JD; Lee JGL; Smallwood SW Tobacco Policies and Alcohol Sponsorship at Lesbian, Gay, Bisexual, and Transgender Pride Festivals: Time for Intervention. Am J Public Health 2018, 108, 187–188, doi:10.2105/AJPH.2017.304205